အဂုနီထုိင္နီကတ္ေတ ရခုိင္ျပည္စြာ အယင္ကႀကီးက်ယ္ခမ္းနားေရ ဘုရင့္ႏုိင္ငံတခုအျဖစ္ ရခုိင္သမုိင္းနန့္ ကမာၻသမုိင္း ရုိ့မာ ထင္သွ်ားစြာတြိ့ရပါေရ။။ ၁၇၈၄-ခုမာ တုိင္းတပါးသားဗမာလူမ်ဳိးတိက စစ္မေႀကညာေပး တုိက္ခုိက္လုိက္ေတ အတြက္ေႀကာင့္ ရခုိင္ရုိ့ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာပ်က္သုံးျပီးေက ကၽြန္ကုိလုိနီျပဳစြာကုိခံလားကရပါေရ ။။ ယင္းအခ်ိန္က ရခုိင္သူရဲေဂါ င္းတိျဖစ္ကေတ ဗုိလ္ေက်ာ္ထြီး။ ဗုိလ္ခ်င္းပ်ံ နန့္ အျခား ေခါင္ေဆာင္းႀကီးတိမွာ ပျပင္းထထန္ ေတာ္လွန္ ခကတ္လ့ုိ နယ္ခ်ဲ့ဗမာတပ္သားတိ အႀကီးအက်ယ္ သီကတ္ေတထိေတာ္လွန္ခကတ္ပါေရ။။ ေယ့ေကေလး အင္အားမမွ်ေရ အတြက္ ေတာ္လွန္ေရးမေအာင္ျမင္ခကတ္ပါ။။ ယင္းအခ်ိန္ကပင္ ဂနိန့္အခ်ိန္ထိ ေတာ္လွန္နီကတ္ တုန္းျဖစ္ပါေရ။။
တဖက္မာေလးသုိ့ ဗမာတုိင္းရင္းသားအပါအဝင္ ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကယား၊ မြန္၊ ရခုိင္၊ သွ်မ္း တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးႀကီးရုိ့ဟာ တန္းတူအခြင့္အေရးရဟိျပီးေက စစ္မွန္ေရျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံတခုျဖစ္လာဖုိ့အတြက္ အက်ဳိးတူးပူး ေပါင္းပနာ နီထုိင္ဖုိ့ ႀကဳိးစားကစြာ ရာစုႏွစ္တခုနီးပါးဟိပါယာ။။ ေယ့ေကေလး လူမ်ဳိးႀကီးဝါဒကုိလက္ကုိင္ထားေရ ဗမာတုိင္းရင္းသားရုိ့ဟာ သူရုိ့ပုိင္ေရ စစ္အင္အားကုိသုံးပနာ အႀကမ္းဖက္အုပ္ခ်ဳပ္မွဳတိကုိရာ တတြင္က်က်ယ္ လုပ္လာ နီပါေရ။။ ဇာတန္းတူအခြင့္အေရးကုိေလးမပီးခ်င္စြာ လူတုိင္းအသိပင္ျဖစ္ပါေရ။။ ဗမာကုိလုိနီနယ္ခ်ဲ့ရုိ့ေရ အကၽြန္ရုိ့ ဘုရင့္ရခုိင္ႏုိင္ငံက ရြီနန္းေတာ္ႀကီးကုိမီးတုိက္ျပီးေက မ်ားျပားလွေရ ရတနာရြီေငြတိ။ ေၾကးနီျပား။ ပီရြက္ရုိ့မာရီးထုိးထားေရ ပိ႖ကတ္ေတာ္တိ။ ရခုိင္ရာဇဝင္တိ၊ လကၤာကဗ်ာတ၊ ဆီးက်မ္းတိနန့္ ဗုဒၶရုပ္ပြါးေတာ္ျမတ္ေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာရုိ့ကုိအားဓမၼသိမ္းယူျပီးေက ရခုိင္ဘုရင္မိသားစုအပါအဝင္ သိန္းေပါင္းမ်ားစြာျဖစ္ေတ ရခုိင္သူ။ ရခုိင္သားရုိ့ကုိ ရရက္စစက္သတ္ျဖတ္ပုိက္ခကတ္ေတ။။ အဂုကာလမာေလး ျမီထက္ျမီေအာက္ ထြက္ထြက္သေလာက္သယံဇာတတိကုိ ရခုိင္ျပည္နန့္ ရခုိင္လူမ်ဳိးရုိ့အတြက္ လုံးဝ အသုံးမျပဳေရအျပင္ ညွင္းပန္းႏွိက္စက္ေရ။ လူသတ္ေရ၊ မုဒိန္းးက်င့္ေရ၊ သမုိင္းဝင္အေဆာက္အဦးတိကုိဖ်က္ဆီးေရ၊ ရခုိင္ရုိ့ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ ကုိ ဗမာရုိ့ကုိးကြယ္ေရပုိင္နတ္ဆန္ေရဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ျပဳလုပ္ေရ ။ ရခုိင္စာပီ ယုိင္ေက်းမွဳတိကုိဖ်က္ဆီးေရ။ လူမ်ဳိးေရး သီြးေႏွာေရ။ လူမ်ဳိးေရးအဓိကရုန္းတိဖန္တီးေရ။ ယင္းပုိင္ေခ်ာင္ ျပသာနာေပါင္းေသာင္းေျခာက္ေထာင္တိကုိဖန္တီးပနာ ရခုိင္လူမ်ဳိးနန့္ ရခုိင္ျပည္ နယ္နမိတ္တိကုိ ကမၻာ့ျမီပုံကနီျပီးေက ေပ်ာက္လားေအာင္လုပ္နီကတ္ေတ။။ ဗုဒၶဘာသာဝင္ရခုိင္လူမ်ဳိးဟိေက ရခုိင္ႏုိင္ငံဟိရဖုိ့ဆုိစြာ ရခုိင္လူမ်ဳိးတုိင္းတာဝန္တခုအျဖစ္ႏွလုံးအိမ္မာထားျပီးေက သြီးစီးညီညြတ္ေရစိတ္ဓါတ္နန့္ နယ္ခ့်ဲကုိလုိနီ ဗမာရုိ့ကုိ ရခုိင့္ျမီႀကီးထက္က လုံးဝပေပ်ာက္လားေအာင္ နီးမ်ဳိးစုံသုံးျပီးေက တုိက္ထုတ္ကရဖုိ့ျဖစ္ပါေရ။ အဂုလုပ္နီေရ ဗမာကုိလုိနီစနစ္ဖ်က္သိမ္းေရးအခန္းအနား သုိ့ေလးစားစြာပီးပုိ့လုိက္ပါေရ။။ ရခုိင္ျပည္သူ ျပည္သားအေပါင္းရုိ့့ ဖိႏွိက္ခံကုိလုိနီဘဝက အယင္ဘယင္လြတ္ေျမာက္ကျပီးေက တုိးတက္ေခတ္မီေရ ရခုိင္ႏုိင္ငံသား အယင္ဆုံးျဖစ္ႏုိင္ဂတ္ ပါဇီလုိ့ ဆုေတာင္းမိတႊၽာပုိ့လုိက္ပါေရ။။ ရခုိင္ႏုိင္ငံသားစိဓါတ္နန့္ ရြီဝတီ ၁၂။ ဝ၈။၂ဝ၁၁
တဖက္မာေလးသုိ့ ဗမာတုိင္းရင္းသားအပါအဝင္ ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကယား၊ မြန္၊ ရခုိင္၊ သွ်မ္း တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးႀကီးရုိ့ဟာ တန္းတူအခြင့္အေရးရဟိျပီးေက စစ္မွန္ေရျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံတခုျဖစ္လာဖုိ့အတြက္ အက်ဳိးတူးပူး ေပါင္းပနာ နီထုိင္ဖုိ့ ႀကဳိးစားကစြာ ရာစုႏွစ္တခုနီးပါးဟိပါယာ။။ ေယ့ေကေလး လူမ်ဳိးႀကီးဝါဒကုိလက္ကုိင္ထားေရ ဗမာတုိင္းရင္းသားရုိ့ဟာ သူရုိ့ပုိင္ေရ စစ္အင္အားကုိသုံးပနာ အႀကမ္းဖက္အုပ္ခ်ဳပ္မွဳတိကုိရာ တတြင္က်က်ယ္ လုပ္လာ နီပါေရ။။ ဇာတန္းတူအခြင့္အေရးကုိေလးမပီးခ်င္စြာ လူတုိင္းအသိပင္ျဖစ္ပါေရ။။ ဗမာကုိလုိနီနယ္ခ်ဲ့ရုိ့ေရ အကၽြန္ရုိ့ ဘုရင့္ရခုိင္ႏုိင္ငံက ရြီနန္းေတာ္ႀကီးကုိမီးတုိက္ျပီးေက မ်ားျပားလွေရ ရတနာရြီေငြတိ။ ေၾကးနီျပား။ ပီရြက္ရုိ့မာရီးထုိးထားေရ ပိ႖ကတ္ေတာ္တိ။ ရခုိင္ရာဇဝင္တိ၊ လကၤာကဗ်ာတ၊ ဆီးက်မ္းတိနန့္ ဗုဒၶရုပ္ပြါးေတာ္ျမတ္ေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာရုိ့ကုိအားဓမၼသိမ္းယူျပီးေက ရခုိင္ဘုရင္မိသားစုအပါအဝင္ သိန္းေပါင္းမ်ားစြာျဖစ္ေတ ရခုိင္သူ။ ရခုိင္သားရုိ့ကုိ ရရက္စစက္သတ္ျဖတ္ပုိက္ခကတ္ေတ။။ အဂုကာလမာေလး ျမီထက္ျမီေအာက္ ထြက္ထြက္သေလာက္သယံဇာတတိကုိ ရခုိင္ျပည္နန့္ ရခုိင္လူမ်ဳိးရုိ့အတြက္ လုံးဝ အသုံးမျပဳေရအျပင္ ညွင္းပန္းႏွိက္စက္ေရ။ လူသတ္ေရ၊ မုဒိန္းးက်င့္ေရ၊ သမုိင္းဝင္အေဆာက္အဦးတိကုိဖ်က္ဆီးေရ၊ ရခုိင္ရုိ့ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ ကုိ ဗမာရုိ့ကုိးကြယ္ေရပုိင္နတ္ဆန္ေရဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ျပဳလုပ္ေရ ။ ရခုိင္စာပီ ယုိင္ေက်းမွဳတိကုိဖ်က္ဆီးေရ။ လူမ်ဳိးေရး သီြးေႏွာေရ။ လူမ်ဳိးေရးအဓိကရုန္းတိဖန္တီးေရ။ ယင္းပုိင္ေခ်ာင္ ျပသာနာေပါင္းေသာင္းေျခာက္ေထာင္တိကုိဖန္တီးပနာ ရခုိင္လူမ်ဳိးနန့္ ရခုိင္ျပည္ နယ္နမိတ္တိကုိ ကမၻာ့ျမီပုံကနီျပီးေက ေပ်ာက္လားေအာင္လုပ္နီကတ္ေတ။။ ဗုဒၶဘာသာဝင္ရခုိင္လူမ်ဳိးဟိေက ရခုိင္ႏုိင္ငံဟိရဖုိ့ဆုိစြာ ရခုိင္လူမ်ဳိးတုိင္းတာဝန္တခုအျဖစ္ႏွလုံးအိမ္မာထားျပီးေက သြီးစီးညီညြတ္ေရစိတ္ဓါတ္နန့္ နယ္ခ့်ဲကုိလုိနီ ဗမာရုိ့ကုိ ရခုိင့္ျမီႀကီးထက္က လုံးဝပေပ်ာက္လားေအာင္ နီးမ်ဳိးစုံသုံးျပီးေက တုိက္ထုတ္ကရဖုိ့ျဖစ္ပါေရ။ အဂုလုပ္နီေရ ဗမာကုိလုိနီစနစ္ဖ်က္သိမ္းေရးအခန္းအနား သုိ့ေလးစားစြာပီးပုိ့လုိက္ပါေရ။။ ရခုိင္ျပည္သူ ျပည္သားအေပါင္းရုိ့့ ဖိႏွိက္ခံကုိလုိနီဘဝက အယင္ဘယင္လြတ္ေျမာက္ကျပီးေက တုိးတက္ေခတ္မီေရ ရခုိင္ႏုိင္ငံသား အယင္ဆုံးျဖစ္ႏုိင္ဂတ္ ပါဇီလုိ့ ဆုေတာင္းမိတႊၽာပုိ့လုိက္ပါေရ။။ ရခုိင္ႏုိင္ငံသားစိဓါတ္နန့္ ရြီဝတီ ၁၂။ ဝ၈။၂ဝ၁၁