.ပါ၀ါ.
ပါ၀ါ (power) ကုိ အမိန့္ အာဏာလုိ့ တခ်ိဳ့က ဘာသာျပန္ကတ္ေတ။ အကြ်န္ကေတာ့
လႊမ္းမုိးႏုိင္ျခင္း ဂုဏ္သတၱိ လုိ့ ျပန္ခ်င္ရယ္။ ပါ၀ါကုိ အာဏာလုိ့ ဘာသာျပန္ေက
အႏွုတ္သေဘာေဆာင္ရယ္ အဓိပၸာယ္သက္ေရာက္လားႏုိင္ရယ္။ မမ တေယာက္ အလွၾကက္သေရ နန့္
ျပည္စံုျခင္းရယ္ ပါ၀ါ(power) ဟိျခင္းတမ်ိဳးပါ။ ေယဒါလဲ ယင္းပုိင္ အလွၾကက္သေရ နန့္
ျပည္စံုရယ္ မမ တေယာက္ကုိ “ေဒမမ အလွရယ္ ေကာင္း အမိန့္အာဏာ ဟိရယ္လုိ့ ဆုိျခင္းထက္
တဘက္သားစိတ္ကုိ ေကာင္းေကာင္းလႊမ္းမုိးႏုိင္ရယ္” လုိ့ဆုိေက ပုိလုိ့ သင့္ေတာ္ဖုိ့
ထင္ရယ္။ ယင္းပုိင္ပ်ာယ္ အကြ်န္ရို့ နိစၥဓူ၀ ဘ၀မွာ ေဖသာဟိရယ္လူတိ၊ တုိင္းျပည္ကုိ
အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ဟိရယ္လူတိ၊ ရာထူးဟိရယ္လူတိ၊ ပညာဟိရယ္လူတိရယ္ တျခားလူတိကုိ
တနည္းနညး္နန့္ လႊမ္းမုိးႏုိင္ရယ္ ဂုဏ္သတၱိတိဟိကတ္ပါရယ္။
သာဓကအနိန္နန့္ေျပာရေက- အစုိးရ၊ ဗုိက္စကုပ္ သရုပ္ေဆာင္၊ ေၾကာ္ျငာအမ်ိဴးမ်ိဳး၊
အလုပ္သွ်င္၊ ပညာသွ်င္၊ မိဘာၾဆာ၊ ဘုန္းၾကီး၊ ဘာသာေရးေဂါင္းေဆာင္ တိရယ္ သာမန္လူတိကုိ
လႊမ္းမုိးႏုိင္ရယ္ ျပယုဂ္တိပင္ ျဖစ္ကတ္ေတ။
ပါ၀ါ အေၾကာင္းကုိ မသွ်င္းခင္ ပါ၀ါနန့္ ပတ္သက္လုိ့ ေလာ့အတ္တန္(Lord Acton)
ေျပာခရယ္ စကားတခြန္းနန့္ မိတ္ဆက္ပီးခ်င္ပါရယ္။ သူကေျပာခရယ္ “ပါ၀ါ ရယ္ လူတိကုိ
ပ်က္သုဥ္းျခင္းကုိ ျဖစ္စီရယ္။ အၾကြင္းမိန့္ ပါ၀ါ ရယ္ လူတိကုိ အၾကြင္းမိန့္
ပ်က္သုဥ္းျခင္းကို ျဖစ္စီရယ္” လတ္။ ေဒဟင့္ရယ္ ႏုိင္ငံေရး နန့္ ဆက္ႏြယ္ျပီးေက
အႏွဳတ္သေဘာေဆာင္ရယ္ ပါ၀ါ သေဘာသဘာ၀တခုပင္ျဖစ္ေတ။ လူတိရယ္ ေလာက္ေလးဂြဟိခါ
စိတ္တမ်ိဴး၊ ေသနတ္ဟိခါ စိတ္တမ်ိဳးျဖစ္တတ္ေတ သေဘာသဘာ၀ကို ေဖာ္ၾကဴးထားျခင္းျဖစ္ေတ။
ေနာက္တခုက ပါ၀ါရယ္ ဘိန္းနန့္လဲတူရယ္။ လက္ထဲမွာဟိေက လက္မလႊတ္ခ်င္ေလာက္ေအာင္
ကုိင္စြဲထားခ်င္ရယ္ စိတ္တိကုိလဲ ျဖစ္တတ္ေတ။ အထက္စီးက နိန္ခ်င္ရယ္ လူ ့သဘာ၀ကို
ေဖာ္ေဆာင္ထားျခင္းလဲ ျဖစ္ေတ။
ေယဒါလဲ အကြ်န္ရုိ့အနိန္နန့္ ပါ၀ါ သေဘာသဘာ၀ကုိ နားလည္ဖုိ့အတြက္ ေဒထက္ပုိလုိ့
နက္နက္နဲနဲ စုိင္းစားသင့္ရယ္။ ေရာဘတ္ေအေဒါ (Robert A. dahl) ကပါ၀ါကုိ လူတေယာက္က
တျခားတေယာက္ကုိ ယင္းလူမလုပ္ခ်င္ရယ္ကိစၥကို အထေျမာက္ေအာင္ လုပ္ဖုိ့
လြမ္းမုိးႏုိင္ျခင္း (ခုိင္းႏုိင္ျခင္း) ဟိျခင္းလုိ့ သမုတ္ခရယ္။ တနည္း- ေမာင္ျဖဴက
ေမာင္မဲကုိ ေမာင္မဲ မလုပ္ခ်င္ရယ္ ကိစၥတခုကုိ လုပ္ေအာင္ ခုိင္းႏုိင္ျခင္းကို
ပါ၀ါလုိ့ ေခၚရယ္။ ယင္းဟင့္ကုိ ေမာင္ျဖဴမွာ ပါ၀ါ ဟိရယ္လုိ့ ေခၚရယ္။ ေဒနိန္ရာမွာ
ေမာင္မဲ မလုပ္ခ်င္ရယ္ ကိစၥကို ေမာင္ျဖဴက လုပ္ေအာင္ လႊမ္းမုိးျခင္းကုိ ပါ၀ါလုိ့
သတ္မွတ္စြာကို သတိျပဳမိပါလိမ့္ေမ။ ေယဇု နန့္ တေယာက္က မလုပ္ခ်င္စြာကုိ တျခားတေယာက္က
လုပ္ေအာင္ လႊမ္းမုိးရရယ္ အတြက္ နန့္ ယင္းႏွစ္ေယာက္ၾကားမွာ ပဋိပကၡ
ဆုိစြာဟိနိန္ရယ္။ ေမာင္ျဖဴ နန့္ ေမာင္မဲ ရာ အလုပ္တခု အတြက္ ႏွစ္ေယာက္စလံုး
သေဘာထားကိုက္ညီခေက တေယာက္အေပၚ တေယာက္က တခုလဲ လႊမ္းမုိးစရာမလုိပါ။ ေမာင္ျဖဴ
ခုိင္းခုိင္း မခုိင္းခုိင္း ေမာင္မဲက သူလုပ္ခ်င္စြာ(ေမာင္ျဖဴဆႏၵ) ကို
လုပ္ဖုိ့စြာျဖစ္ေတ။ ယင္းပုိင္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ သေဘာထား ကုိက္ညီရယ္ အေျခအေန တခုမွာ
ပါ၀ါဆုိစြာ မထြက္ေပၚတတ္။ အကြ်န္ရုိ့တိရယ္ တခါတလီ လူၾကီးမိဘတိနန့္
ဆက္ဆံရယ္အခ်ိန္မွာ သေဘာထားမကုိက္ညီျခင္းတိ ဟိတတ္ေတ။ ေယအခါ အမိအဘ တိက သားသမီးတိကို
မိဘ ပါ၀ါကုိ သံုးျပီးေက အကြ်န္ရုိ့ မလုပ္ခ်င္ရယ္ အရာတခုကို
လုပ္စီေအာင္ခုိင္းတတ္ေတ။ အကြ်န္ရုိ့ကလဲ ကုိယ္က မလုပ္ခ်င္ဘဲ တဘက္သား ပါ၀ါ ကုိ
မတြန္းလွန္ႏုိင္လုိ့ လုပ္ပီးလုိက္ေက ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ၾကားက ပါ၀ါ လႊမ္းမုိးျခင္း
အထေျမာက္ေတလုိ့ ေခၚရယ္။ အမိအဘတိမွာ ဘေလာက္ပင္ ပါ၀ါဟိဟိ သားသမီးတိက မလုပ္ဘဲ နိန္ေက
အမိအဘတိမွာ ယင္းကိစၥအတြက္ ပါ၀ါဟိရယ္ လုိ့ မဆုိႏုိင္။ ယင္းပိုင္ပ်ာယ္ အမိအဘ
နန့္ သားသမီးဆႏၵ တထပ္တည္းက်ခေကလဲ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ၾကားမွာ ပါ၀ါဆုိစြာ မေပၚလာႏုိင္ပါ။
မိဘတိက သားသမီးတိကုိ လႊမ္းမုိးစရာလဲ မလုိအပ္ပါ။
·
ပါ၀ါ လုိ့ဆိုရယ္ လႊမ္းမုိးႏိုင္ျခင္း ဂုဏ္သတၱိ အသြင္သဏာန္ သံုးမ်ိဳး
ဟိရယ္လုိ့ ဆုိရယ္။ ပထမအသြင္ သဏာန္ ရယ္ အကြ်န္အထက္က ေျပာခရယ္ လူတိၾကားမွာ
သေဘာထားကြဲလြဲမွဳတိျဖစ္ကတ္ေတအခါ ဆံးုျဖတ္ခ်က္ တခု ခ်က္ဖုိ့အတြက္ လႊမ္းမုိးျခင္း
ဟိျခင္းပါ။ လူတိမွာ ကုိယ့္ ၾကိဳက္ႏွစ္သက္ရာ အၾကိဳက္တမ်ိဳးစီ ဟိကတ္ေတအတြက္
ကုိယ္သေဘာတြိစြာကုိဘဲ ကုိယ္လုပ္ခ်င္ကတ္ေတ။ ကုိယ္တေယာက္တည္းခါ
ကုိယ္ၾကိဳက္ေတပုိင္လုပ္ႏုိင္ရယ္။ ေယဒါလဲ အမ်ားနန့္က်လုိ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တခုတည္းခ်
ရဖုိ့က်လာခါ ကုိယ္ၾကိဳက္စြာကုိယ္က်ည္း လုပ္လုိ့မရ။ ညိွႏိွုင္းျခင္းတိလုပ္ရရယ္။
ေဒနိန္ရာမွာ လူတိရယ္ ညိွႏွိုင္းျခင္းနညး္ကုိ မသံုးဘဲ ကုိယ္ျဖစ္ခ်င္စြာကုိ
ျဖစ္ေအာင္၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ႏုိင္ေအာင္ ပါ၀ါကုိ သံုးတတ္ကတ္ေတ။ ယင္းဟင့္ကုိ ပါ၀ါ ပထမ
အသြင္သဏာန္လုိ့ေခၚရယ္။။ ဥပမာ- ေမာင္ျဖဴနန့္ ေမာင္မဲ စ်ီးကုိလားရယ္။
ႏွစ္ေယာက္ေပါင္းေဖသာ ၁၀ ပါရယ္။ ေမာင္ျဖဴက ၾကက္သား၀ယ္ခ်င္ရယ္၊ ေမာင္မဲက ၀က္သား၀ယ္ခ်င္ရယ္။
သူရုိ့မွာပါလာရယ္ ေဖသာ တစ္ဆယ္နန့္ ဆုိေက တခုဘဲ ၀ယ္လုိ့ရဖုိ့ဆုိရယ္အခ်ိန္မွာ
ၾကက္သား၀ယ္ဖုိ့လား၊ ၀က္သား၀ယ္ဖုိ့လား ဆုိရယ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကုိ ခ်ရပါဖုိ့။
ယင္းအခ်ိန္မွာ ေမာင္ျဖဴက သူ၀ယ္ခ်င္ရယ္ ၾကက္သားကုိ ၀ယ္လုိ့ရေအာင္
ေမာင္မဲအၾကိဳက္ျဖစ္ေတ ၀က္သားကုိ ေဘးဖယ္လုိ့ သူ ့အၾကိဳက္ ၀ယ္ႏုိင္ေအာင္
ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ဖုိ့ လႊမ္းမုိးႏုိင္ျခင္းကို ပါ၀ါ ပထမ အသြင္သဏာန္လုိ့ ေခၚရယ္။ ေယဇု
နန့္ ပါ၀ါ ပထမ အသြင္သဏာန္ဆုိစြာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ကတ္ေတ (Decision Making) တိမွာ
ကုိယ္ၾကိဳက္ေတ ကိစၥကို ရြီးျခယ္ခ် မွတ္ႏိုင္ေအာင္ လႊမ္းမိုးရယ္ ဂုဏ္သတၱိ
ပင္ျဖစ္ေတ။
ပါ၀ါ ဒုတိယ အသြင္သဏာန္ကေတာ့ ယင္းဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ဖုိ့ကိစၥမေပၚလာေအာင္
ၾကိဳတင္ လႊမ္းမုိးျပီးေက တားဆီးပိတ္ပင္ထား ႏုိင္ျခင္းဂုဏ္သတၱိပါ။ ဆုိလုိစြာက
ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ဖုိ့ ကိစၥကုိ ေရာက္မလာေအာင္ တားဆီးထားႏုိင္ျခင္း ဂုဏ္သတၱိပါ။ အထက္က
ဥပမာကုိ ျပန္ဆက္ရေက ေမာင္ျဖဴ နန့္ ေမာင္မဲ စ်ီးလားကတ္ေတအခ်ိန္မွာ ေမာင္ျဖဴက
ေမာင္မဲ ၀က္သားၾကိဳက္စြာကို ၾကိဳလုိ့သိထားရယ္။ သူ(ေမာင္ျဖဴ)က ၾကက္သားၾကိဳက္ေတ။
စ်ီးကိုေရာက္လုိ့ ဇာ၀ယ္ဖုိ့လဲ တေယာက္ကုိ တေယာက္ မိန္းကတ္ခါ
အၾကိဳက္ခ်င္းမတူလုိ့ သေဘာထားကြဲလြဲလာႏုိင္စြာကုိ ေမာင္ျဖဴက ၾကိဳသိလုိ့ ယင္းအေျခ
အေန မေရာက္ေအာင္ ၾကိဳလို့ တားဆီးထားႏုိင္ရယ္ ဂုဏ္သတၱိကုိ ပါ၀ါ ဒုတိယ
အသြင္သဏာန္လု့ိဆုိျခင္းပါ။ ေမာင္ျဖဴအနိန္နန့္ ေမာင္မဲကုိ ကုိ နည္းမ်ိဳးစံုနန့္
ယင္းပိုင္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ဖုိ့ အနိန္အထားမေရာက္လာေအာင္ လႊမ္းမုိးထားႏုိင္ပါရယ္။
ဥပမာ- ေမာင္မဲမွာ ေဖသာမပါခလုိ့ဟိေက သူ ့အတြက္ ပုိလုိ့ ေကာင္းပါသိမ့္ရယ္။ ေမာင္ျဖဴ
အနိန္နန့္ သူ့မွာ ေဖသာပါေၾကာင္းေျပာျပီးေက သူ၀ယ္ခ်င္စြာကို ၾကိဳေျပာထားေက
ေမာင္မဲက ၾကက္သားမၾကိဳက္ခေကေတာင္မွ ၀က္သား၀ယ္ဖုိ့ စကားထြက္ခ်င္မွထြက္လာဖုိ့။
ယင္းပုိင္ပ်ာယ္ ေမာင္ျဖဴက သူအငယ္အတည္းကပင္ ၀က္သားမစားဆုိစြာကို ၾကိဳေျပာထားေက
ေမာင္မဲ အနိန္နန့္ ၀က္သား၀ယ္ဖုိ့ စကားေျပာထြက္ခ်င္မွ ထြက္ပါဖုိ့။ ေယအခါ စ်ီးကို
ေရာက္ေက ဇာ၀ယ္လုိ့လဲ ဆုိရယ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ရေလာက္ေတ အနိန္အထားကို မေရာက္လာေအာင္
ေမာင္ျဖဴက အစကတညး္ကပင္ ၾကိဳလုို့ဟန့္တားလုိ့ရပါရယ္။ ေယဇုနန့္ တဘက္သားကို
ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မခ် ႏုိင္ေအာင္ (နည္းတမ်ိဳးမ်ိဳးနန့္) ၾကိဳလုိ့
ဟန့္တားထားႏုိင္ျခင္းကုိ ပါ၀ါ ဒုတိယ အသြင္သဏာန္လုိ့ေခၚရယ္။
ပါ၀ါ တတိယ အသြင္ သဏာန္ကေတာ့ ပထမ နန့္ ဒုတိယ အသြင္သဏာန္ထက္ ပိုလ့ို
ႏူးညံသိမ္ေမြ ့ရယ္။ ဇာျဖစ္လုိ့ဆုိေက ကုိယ္လုိခ်င္ရယ္ ကိစၥတခုကုိ တျခားလူလဲ
လုိခ်င္လာေအာင္ ဆြဲေဆာင္ထားႏုိင္လုိ့ဘဲျဖစ္ေတ။ ယင္းပုိင္
ဆြဲေဆာင္လႊမ္းမုိးထားႏုိင္ခေက ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်သည္ဘဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ မခ်သည္ ဘဲ ျဖစ္ျဖစ္
ကိ္ု္ယ္လုိခ်င္စြာကို ရလုိ့ပါ။ တီဗြီေၾကာ္ျငာ တိရယ္ ယင္းပုိင္ေခ်ာင္ ပါ၀ါ
ဟိတတ္ပါရယ္။ ၀ယ္ယူသူတိစိတ္ကို အဆုိပါ ပစၥည္းကို ၀ယ္ခ်င္စိတ္ဟိလာေအာင္ ဆြဲေဆာင္ထားႏုိင္ရယ္
အင္အားဟိလုိ့ပါ။ ဘာသာေရး မိွဳင္းမိေအာင္လုပ္ျခင္း၊ ႏုိင္ငံေရး မိွဳင္းမိေအာင္လုပ္
ျခင္းတိမွာ တတိယ ပါ၀ါ အသြင္သဏာန္တိပင္ျဖစ္ေတ။ေမာင္ျဖဴ ေမာင္မဲ ကိစၥကုိ ျပန္ဆက္ရေက
ေမာင္မဲ အနိန္နန့္ သူၾကိဳက္ေတ ၾကက္သားကို လဲ ေမာင္ျဖဴက ၾကိဳက္လာေအာင္ ၾကိဳလုိ့
ဆြဲေဆာင္ထား ျခင္းဘဲ ျဖစ္ပါရယ္။ ယင္းပုိင္ရာလုပ္ႏုိင္ခေက သူ အနိန္နန့္ ေမာင္မဲကို
သူၾကိဳက္ေတ ၾကက္သား၀ယ္ဖုိ့ လႊမ္းမုိးစရာလဲ မလုိရယ္ပုိင္၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မခ်ရေအာင္လဲ
ဟန့္တား စရာမလုိပ်ာယ္။ လႊမ္းမုိးႏုိင္ျခင္းပါ၀ါမွာ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာအင္အားကုိ
သံုးရယ္ ပါ၀ါ နန့္ ႏူးညံ့ သိမ့္ေမြ ့ရယ္ ပါ၀ါဆုိျပီးေက ႏွစ္မ်ိဳးဟိရယ္။
ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အင္အားကုိ သံုးရယ္ ပါ၀ါက တခုခု မလုပ္ေက သတ္ဖုိ့ ျဖတ္ဖုိ့
ျခိမ္းေျခာက္တတ္ေတ ဖိအားပီးတတ္ေတ နညး္လမ္းတိကုိ သံုးတတ္ေတ။ ယင္းနည္းကို ပါ၀ါ ပထမ
အသြင္သဏာန္ျဖစ္ေတ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်စြာမွာ ကုိယ့္အၾကိဳက္ကုိ ခ်ႏုိင္ေအာင္လႊမ္းမုိးႏုိင္ျခင္းနန့္
ဒုတိယ အသြင္သဏာန္ျဖစ္ေတ ယင္းပုိင္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တိ မခ်ႏုိင္ေအာင္
တားဆီးပိတ္ပင္ထားျခင္းတိမွာ တြိရတတ္ေတ။ ႏူးညံ့ သိမ္ေမြ ့ရယ္ ပါ၀ါကေတာ့
ယင္းပုိင္မဟုတ္။ တဖက္သားစိတ္ကုိ ကုိယ္ျဖစ္စီခ်င္ရယ္ ကိစၥကုိ သူ ့ ဖာသာသူ
လုပ္လာေအာင္ ၾကိဳလုိ့ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာအင္အားသံုးစရာမလုိ့ဘဲ
လႊမ္းမုိးထားႏုိင္လုိ့ပါ။ ပါ၀ါ အသြင္သဏာန္ သံုးမ်ိဳးထဲမွာ ေၾကာက္စရာအေကာင္းဆံုး
လႊမ္းမုိးႏိုင္ျခင္းနည္းရယ္ တတိယ ပါ၀ါ အသြင္သဏာန္ပင္ ျဖစ္ေတ။
တရုုတ္ျပည္သူ ့သမၼတႏုိင္ငံကုိ စလုိ့ တည္ေတာင္ခရယ္ သမာပဓိၾကီး ေမာ္စီတုန္းက
“လႊမ္းမိုးႏုိင္ျခင္းအာဏာရယ္ ေသနတ္ေျပာင္း၀မွာ တည္ရယ္လုိ့ေျပာခရယ္။”
ယင္းပုိင္ပ်ာယ္ “ေတာ္လွန္ေရး တရပ္မွာ အေရးၾကီးဆံုးရယ္ စိတ္ဓာတ္ပင္” ျဖစ္ေတလုိ့ လဲ
ေျပာခရယ္။ ယင္းပုိင္ပ်ာယ္ စီးပြားေရးအင္အား၊ ပညာအင္အား၊ စည္းရံုးေရးအင္အား၊
သတင္းျဖန့္ခ်ီေရးအင္အား(properganda)၊ လူ ့အရင္းအျမစ္အင္အား၊ မဟာမိတ္ဖြဲ ့
ျခင္းအင္အား၊ စစ္ေရးအင္အား၊ ေထာက္ခံမွဳ အင္အား တိရယ္လဲ ယင္းလႊမ္းမုိးျခင္း အင္အား
အသြင္သဏာန္သံုးရပ္ကုိ အသံုးခ်ဖုိ့အတြက္ လုိအပ္ေတ အသံုးခ်ပစၥည္း(tools) နန့္
အရင္းအျမစ္ (resourses) တိပင္ျဖစ္ကတ္ေတ။ အထက္ပါ လက္နက္၊ စိတ္ဓာတ္၊ ပညာ၊
ေဖသာ….စည္းရံုးျခင္းအင္အား ဆုိရယ္ လုိအပ္ခ်က္တိကုိ ပုိင္ဆုိင္ႏုိင္ခါမွ အင္အားစု
တရပ္ဆုိျပီးေက ျဖစ္လာဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ေယဇု နန့္ ေတာ္လွန္ေရး တရပ္ကုိ
ဆင္ႏြဲဖုိ့အတြက္ သနတ္အင္အားဟိစြာတခုေလာက္နန့္ မလံုေလာက္ပါ။ စိတ္ဓာတ္အင္အား၊
လူထုေထာက္ခံမွဳအင္အား၊ ပညာအင္အား၊ ေဖသာအင္အားတိလဲ အကြ်န္ရို့တိအတြက္လုိအပ္ေတ။
ဗမာစစ္အစုိးရ ႏုိင္ငံကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ထားျခင္းတိရယ္ ယင္းဟင့္တိကုိ
အတုိင္းအတာတခုတိ ပုိင္ဆုိင္ထားႏုိင္လုိ့ျဖစ္ေတ။ ယင္း အရင္းအျမစ္တိကုိ သူရုိ ့
ပုိင္ဆုိင္ႏုိင္လုိ့ လႊမ္မုိုျခင္း အသြင္သဏာန္ သံုးမ်ိဴးထဲက ၾကိဳက္စြာကုိ သူရုိ့
အသံုးခ်ႏိုင္ရယ္။ ပထမ အသြင္သဏာန္အရ ဆံုးျဖတ္ခ် တခုခ်ဖုိ့စြာမွာ
သူရုိ့ၾကိဳက္ေတပုိင္ခ်ႏုိင္ရယ္။ ရီဗံုးေပါက္စြာကုိ မလုိခ်င္ ရီပါစြာကုိဘဲ
ျမင္ခ်င္ရယ္ ဆုိရယ္ စကားမွာ တဘက္သားကို လႊမ္းမုိးထားႏုိင္ျခင္းကုိ ျပစြာ ျဖစ္ေတ။
အသူ ့ကုိ မဆုိ ၾကိဳက္ေတပုိင္ ဖမ္းဖုိ့၊ သတ္ဖုိ့၊ တရားစီရင္အမိန့္ခ် ဖုိ့စြာမွာ
သူရုိ ့ၾကိဳက္ေတပုိင္ လႊမ္းမုိးခ်ဳပ္ကုိင္လုိ့ရရယ္။ ဇာဆံုးျဖတ္ခ်က္ကုိ မဆုိ သူရုိ့
သေဘာထားဆႏၵအတုိင္းလုပ္ႏုိင္ရယ္ အင္အားဟိရယ္။ ယင္းပုိင္ လႊမ္းမုိးႏုိင္ဖုိ့အတြက္
သူရုိ့တိမွာ လက္နက္အင္အား၊ စစ္ေရးအင္အား ဟိနိန္လုိ့ဘဲျဖစ္ေတ။ ယင္းဟင့္ရယ္
ေမာ္စီတုန္းေျပာခရယ္ အာဏာရယ္ ေသနတ္ေျပာင္း၀မွာတည္ရယ္ ဆုိရယ္စကားနန့္ ကုိက္ညီရယ္။
ယင္းပုိင္ပ်ာယ္ အတုိက္အခံ အင္အားစု တိနန့္ ေဆြးေႏြးရယ္ အဆင့္ကုိ မေရာက္ေအာင္လဲ
ၾကိဳတင္လုိ့ တားဆီးထားႏုိင္ရယ္ အာဏာလဲ သူရုိ့မွာဟိရယ္။ ယင္းဟင့္ကေတာ့
လက္နက္ကုိင္အင္အားစုတိကုိ မ၀ရီစာ စီးပြားေရးလုပ္ဖုိ့အခြင့္အလမ္းစေက ပီးျပီးေက
အဓိကအေၾကာင္းအရာတိကုိ ေဆြးေႏြးပနာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မခ်ရေအာင္ ၾကိဳလုိ့
တားထားလုိက္ျခင္းျဖစ္ေတ။ တဘက္အင္အားစုတိမွာလဲ စစ္အစုိးရနန့္
အင္အားခ်င္းမညီမွ်ရယ္အတြက္ နန့္ပီးစြာကုိ ယူ ရစြာ နန့္ ေၾကနပ္ခရရယ္ အျဖစ္တိဟိခရယ္။
စစ္အစုိးရ ေနာက္ဆံုး အနိန္နန့္ လူတိကုိ လႊမ္းမုိးထားစြာရယ္ တတိယ ပါ၀ါ
အသြင္သဏာန္နန့္ျဖစ္ေတ။ သူရုိ့စစ္အာဏာသွ်င္စနစ္ နန့္ ဗမာလူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒ
ကုိေထာက္ခံလာေအာင္ လူတိစိတ္ကုိ သတင္းျဖန့္၀ီျခင္းနည္းနန့္ လႊမ္းမုိးထားရယ္။
ဗမာ့ပညာေရး နန့္လႊမ္းမုုိးထားရယ္။ လူတိ ပေဇာင္ပုိင္ ေတြးလာဖုိ့လဲ ဆုိစြာကုိ
ၾကိဳလုိ့ စိတၱေဗဒ နည္းအရ လႊမ္းမုိးခ်ဳပ္ကုိ္င္ထားျခင္းျဖစ္ေတ။ တခ်ိဳ့ကေျပာကတ္ေတ။
ေထာက္ခံရယ္လူမဟိရယ္အတြက္နန့္ ဗမာစစ္အစုိးရရယ္ တရား၀င္အစုိးရမဟုတ္လုိ့။ အကြ်န္က
ေဒပုိင္ေျပာခ်င္ရယ္။ ေထာက္ခံရယ္ လူမဟိဘဲ အစုိးရတရပ္ရယ္လဲ
ေဒေလာက္ထိအခ်ိန္အၾကာၾကီးမရပ္တည္ႏိုင္ပါ။ ေယဇု နန့္ ဗမာ စစ္အစုိးရကုိ
ေထာက္ခံရယ္လူတိ ကန္ကကန္ဟိနိန္လုိ့ ေဒေလာက္ထိ သက္ဆုိးရွည္နိန္စြာျဖစ္ေတ။ အာဏာကုိ
လူတေယာက္တည္းက ေမာင္ပုိင္စီးထားလုိ့မရ။ ယင္းလႊမ္းမုိးထားႏုိင္ျခင္းအာဏာကုိ
ေထာက္ပံ့ပီးဖုိ့ ေထာက္တုိင္တိဆုိစြာလုိအပ္ေတ။ ယင္းအာဏာသွ်င္ရယ္ သူ ့ကုိ
ေထာက္ပံ့ထားရယ္ ေထာက္တုိင္ တိကုိ မွီျပီးေကရာ ပါ၀ါ အသြင္သဏာန္ သံုးမ်ိဳးနန့္
အုပ္ခ်ဳပ္နိန္ျခင္းျဖစ္ေတ။ ရခုိင္သားတိစာပီယုိင္ေက်းမွဳ။ လြတ္လပ္ေရးကုိ
လုိခ်င္စိတ္တိ ေပ်ာက္ပ်က္လားျပီးေက ျပည္ေထာင္စု အေတြးအေခၚနန့္ေအာက္သားကို
အထင္ၾကီးစိတ္တိျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ထားစြာရယ္ ယင္း ပါ၀ါ တတိယ အသြင္သဏာန္ နန့္ ပင္ျဖစ္ေတ။
ဗမာစာ နန့္ ရြီးထားရယ္စာအုပ္၊ ဗမာအသံနန့္ဆုိထားရယ္ ေတးျခင္း၊ ဗမာဗြီဒီယိုကားတိရယ္
ယင္းပါ၀ါ လႊမ္းမုိးႏုိင္ဖုိ့အတြက္ အဓိကက်ရယ္ နိန္ရာက ပါ၀င္ကတ္ေတ။ ယင္းဟင့္ကုိ
ႏူးညံ့သိမ္ေမြ ့ရယ္ပါ၀ါ (soft power) လုိ့ေခၚကတ္ေတ။ အဂုခစ္ ဗမာအစုိးရက အစ
အေမရိကန္အစုိးရအထိ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာလႊမ္းမုိးျခင္း ပထမ ပါ၀ါ အသြင္ကနိန္
စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာလႊမ္းမုိးျခင္း တတိယပါ၀ါ အသြင္အထိ ေဒ့ဒုိ့းၾကီးျဖစ္ျဖစ္
သြယ္၀ိွက္လုိ့ ျဖစ္ျဖစ္ သံုးနိန္ကတ္ေတ။ ယင္းဟင့္တိကုိ ဂနိန့္လက္ဟိအနိန္အထားမွာ
စစ္ေရးႏုိင္ငံေရးက အစ လူမွဳေရးက အလယ္ စီးပြားေရးအဆံုးအထိ ကန္ဒ အသီးသီးမွာတြိရရယ္။
ကုိယ္ရုိ့ကုိ လႊမ္းမုိးထားရယ္ ပါ၀ါတိကုိ တုိက္ခုိ္က္ဖ်က္ဆီးဖုိ့အတြက္
တခုတည္းေသာ နည္းလမ္းက သူရုိ့ လႊြမ္းမုိးခ်ဳပ္ကုိင္ျခင္းကုိ ခုခံႏုိင္ေအာင္
ကုိယ့္ရုိ့လဲ ပါ၀ါ ဟိေအာင္ၾကိဳးစားအားထုတ္ျခင္းပင္ျဖစ္ေတ။ ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရး
နယ္ပယ္ နန့္ပတ္သက္လုိ့ ကနိန့္ခစ္ကမၻာမွာ ရီပန္းစားနိန္ရယ္
အေတြးအေခၚႏွစ္မ်ိဳးဟိရယ္။ တခုက အေတြးအေခၚပဓာနက်၀ါဒျဖစ္ေတ (idealism) နန့္
ေနာက္တခုက လက္တြိက်၀ါဒ (realism) ျဖစ္ေတ။ အေတြးအေခၚပဓာနက်၀ါဒီတိက ျပီးျပည့္စံုရယ္
အေျခအေန ျဖစ္ေတ (utopia) ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနကုိ ဖန္တီးခ်င္ကတ္ေတ။ တႏုိင္ငံနန့္ တႏုိင္ငံဆက္သြယ္ဖုိ့အတြက္
သံတမန္ေရးရာနန့္ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းညွင္သာရယ္ နညး္ကုိ သံုးခ်င္ကတ္ေတ။ အဂၤလန္က ႏုိင္ငံတကာ
ဆက္ဆံေရးဘာသာရပ္တိဟိရယ္ တကၠသိုလ္တိမွာ ယင္းအေတြးအေခၚပဓာနက်ရယ္ မူကုိ
လက္ကုိင္ထားရယ္ ပါေမာကၡတိကုိ ဘဲခန့္ပနာ ယင္းအေတြးအေခၚကုိ ဘဲ
ျမွင့္တင္ကတ္စြာတိမ်ားရယ္။ အဂၤလန္နန္ ့စာေက အေမရိကန္က လက္တြိက်၀ါဒကုိ
အေလးပီးရယ္။ သူရုိ့မူအရ ႏုိင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးမွာအေရးၾကီးဆံုးရယ္
ကုိယ့္အင္အားကုိ ကိုယ္တည္ေဆာက္ထားျခင္းဘဲျဖစ္ေတလုိ့ဆုိရယ္။ ေယဇု နန့္ ကုိယ္ရုုိ့
အင္အားဟိျပီးေက လႊမ္းမုိးႏုိင္မွဳဟိဖုိ့က အေရးၾကီးရယ္ လုိ့ သူရုိ့က ဆုိရယ္။ အေတြးအေခၚပဓာနက်
၀ါဒ နန့္ လက္တြိက် ၀ါဒ ႏွစ္ရပ္ရယ္ သူ ့နိန္ရာနန့္ သူအသံုး၀င္ရယ္အတြက္နန့္ တခုခုကို
ယတိျပတ္စြန့္လႊတ္ပစ္ဖုိ့စြာကားမျဖစ္ႏုိင္။ ဘေလာက္ဘဲ ကမၻာရြာအေတြးအေခၚမကလုိ့
ေပၚခ်င္ရယ္ ဂလုိဘယ္လုိုင္ေဇးသွ်န္းအေတြးအေခၚေပၚလာလာ ဂနိန္အခ်ိန္အထိ ႏုိင္ငံတကာ
ဆက္ဆံေရးမွာ အဓိက က်ရယ္ ဇာတ္ေကာင္တိရယ္ အခ်ဳပ္အခ်ာ ပုိင္ ႏုိင္ငံတိပင္ျဖစ္ေတ။
ေနာက္ဆံုးေတာ့ သူရုိ့အခ်င္းခ်င္းဘဲ ထိပ္တုိက္တြိရစြာဘဲျဖစ္ေတ။ ေယဇု နန့္ ပါ၀ါ
အခန္းကန္ဒ ရယ္ ပုိလုိ့ အေရးၾကီးလာရယ္။ အဂုပုိင္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရးစာမ်က္ႏွာမွာ
တရုတ္ေပါက္ေဖာ္ေဂါင္းေထာင္လာစြာကုိၾကည့္ေက ႏုိင္ငံ့ အခန္းကန္ဒ မေပ်ာက္ပ်က္ဘဲ
ပုိလုိ့ ခုိင္ျမဲလာရယ္လုိ့ ေကာက္ခ်က္ခ်ရဖုိ့ပိုင္ျဖစ္နိန္ရယ္။
ေယဇု နန့္ လက္ဟိရခုိင္သားတိအနိန္နန့္ ပါ၀ါဟိနိန္ကတ္ေတ ကုလားနန့္ ဗမာကုိ
ရင္ဆုိင္ဖုိ့အတြက္ ကုိယ္ရုိ့အင္အားကုိ ကုိယ္ရုိ့တည္ေဆာက္ဖုိ့လုိအပ္ေတ။
စည္းရံုးျခင္းအင္အား၊ စိတ္ဓာတ္အင္အား၊ ပညာအင္အား၊ စီးပြားေရးအင္အား၊
စစ္ေရးအင္အားတိကုိ တေျပးညီရရယ္ဘက္က တည္ေဆာက္ကတ္ရဖုိ့ျဖစ္ေတ။ အကြ်န္ရုိ့အဂု
နိန္ရယ္ကမၻာစြာ ျငိမ္းခ်မ္းျပီးေက လုိလီသီး မဟိရယ္ အေျခအေနမဟုတ္။
အခ်င္းခ်င္း တေယာက္နန့္တေယာက္ ယွဥ္ျပိဳင္နိန္ကတ္ေတ အားစမ္းနိန္ကတ္ေတ အေျခအေနမွာ
နိန္နိန္ရစြာျဖစ္ေတ။ အင္အားၾကီးရယ္လူဘဲ
ေနာက္ဆံုးအသက္ရွင္ရပ္တည္က်န္လုိက္ဖုုိ့စြာျဖစ္ေတ။ လက္ဟိ အရင္းသွ်င္၀ါဒ သည္ပင္
ျပိဳင္ဆုိင္ျခင္းကို အားပီးထားျခင္းျဖစ္ေတ။ ျပိဳင္ဆုိင္ျခင္းကုိ တိုးတက္ျခင္းလုိ့
ယူဆထားရယ္ စနစ္တခုျဖစ္ေတ။ ယင္းဟင့္တိကုိ ရင္ဆုိင္ဖုိ့အတြက္ ပထမဆံုးအနိန္နန့္ စည္းရံုးျခင္းအင္အားကုိ
အကြ်န္ရုိ့တိတည္ေဆာက္ကတ္ရဖုိ့။ လူတိပဇာျဖစ္လုိ့ စည္းလံုးကတ္ေတလဲလုိ့မိန္းေက
တခ်ိဳဳ့က တေယာက္နန့္တေယာက္နန့္ခ်စ္လုိ့၊ တေယာက္နန့္ တေယာက္ အပီးအယူမွ်တလုိ့ လုိ့
ေျဖကတ္ေတ။ အကြ်န့္အျမင္က စည္းလံုးျခင္းရယ္ ဘံုအက်ိဳး(common interests)ကုိ
လုိလားရယ္လူတိ အထဲမွာရာ တည္ေဆာက္လုိ့ရရယ္။ တကုိယ္ေကာင္းဆန္ရယ္လူတိထဲမွာ
ယင္းအေျခအေနကုိ တည္ေဆာက္ဖုိ့စြာမျဖစ္ႏုိင္။ ဥေရာပ ပါလီမန္အဖြဲ ့၊ အာစီယံအဖြဲ ့၊
ေနတုိး(NATO)အဖြဲ ့တိရယ္ လူမ်ိဳးခ်င္းမတူ၊ ယုိင္ေက်းမွုခ်င္းကြဲျပားကတ္ေကလဲ
အားလံုးသူလုိလားရယ္ ဘံုအက်ိဳးတခုေၾကာင့္ အစုအဖြဲ ့ဖြဲ ့ပနာ
နိန္ႏုိင္ကတ္ျခင္းျဖစ္ေတ။ ေယဇုေၾကာင့္နန့္ ရခုိင္သားတိအနိန္နန့္
ရခုိင္သားတုိင္လုိလားရယ္ ပန္းတုိင္တခုကို ျပတ္ျပတ္သားသား
ျမင္ေအာင္ၾကိဳးစားသင့္ရယ္။ ယင္းပန္းတုိင္ရယ္ ရခုိင္အားလံုးကုိ
ေရာင္ျပန္ဟပ္ရဖုိ့ျဖစ္ေတပုိင္ လူတုိင္းလုိလားရယ္ ဘံုအက်ိဳးတခုလဲ ျဖစ္ရဖုိ့။
ယင္းပန္းတုိင္ကုိ ရခုိင္သားတိက မလုိခ်င္သိမ့္ဆုိေက လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေရးလဲ
ႏွစ္ကာလၾကာရွည္လားႏုိင္ရယ္ပုိ္င္၊ ျပည္ေထာင္စု အတြက္ၾကိဳးပမ္းမွဳတိလဲ ဆားမရ ရီမရ
ျဖစ္လားလီဖုိ့။ ယင္းပန္းတိုင္ကုိ အျမင္ယွင္းပနာ အားလံုးသူကလုိလုိလားလားဟိခါမွ
ရခုိင္သားတိအခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ စည္းလံုးမွဳကုိ တည္ေဆာက္လာႏုိင္ဖုိ့။ ယင္းပုိင္
ရခုိင္သားတိ စည္းလံုးခါမွ ဘံုအက်ိဳးတိျဖစ္ေတ ပညာေရး၊ စီးပြားေရး၊ စစ္ေရး
အင္အားတိကုိ တည္ေဆာက္ျပီးေသာေက ကုိယ္ရုိ့ပန္းတုိင္တိကုိ
အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေအာင္လုပ္နိန္ရယ္ အဟန့္အတားတိကုိ ယွင္းလင္းႏုိင္ဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ကုိယ္ရုိ့
ကုိလႊမ္းမုိးထားရယ္ ပါ၀ါတိကုိ မတြန္းလွန္ႏုိင္ရယ္ ပါ၀ါမဟိဘဲ၊
မထုိးေဖာက္ႏုိင္ရယ္ပါ၀ါမဟိဘဲ အလုပ္တခုကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေက ပီးဆပ္ရဖုိ့ တန္ဖုိးက
မမွ်ျဖစ္နိန္ပါရယ္။ ေယဇု နန့္ ရခုိင္သားတိ ရင္ဆုိင္ျခင္းအင္အား၊
လႊမ္းမုိးျခင္းအင္ထား၊ ထုိးေဖာက္ျခင္းအင္အားတိ ဟိေအာင္ၾကိဳးစားသင့္ရယ္။
ေရးသားသူ
ခင္ေမာင္ေမာင္
