ကႊ်န္ေတာ္မွတ္မိထားစြာတိကို ျပန္လို ့ သံုးသပ္ၾကည့္ေရအခါ ရခိုင္နိုင္္ငံရီးေလာကမွာ ျဖတ္သန္းပါ၀င္ လာကတ္ေတ လူငယ္ေခ်တိနာင့္ ပါတ္သက္စြာတိ စိုင္းစားၾကည့္ျဖစ္ပါေရ ။ ေယအခါ က်ြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ ရခိုင္နိုင္ငံရီးေလာမွာ ပါ၀င္လာရစြာနာင့္ ပါတ္သက္လို ့ ေျပာခ်င္ပါေရေဒ။ က်ြန္ေတာ္က -၁၉၆၇-ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ-၁၃-ရက္နိန့္မွာ ဆန္ျပသနာေျဖရွင္းပါ - ရခိုင့္အေရးေတာ္ပံု ေအာင္ရမည္ - ဆိုေရ ပိုစတာဆိုင္းဘုတ္ကို ရီးပနာ ဆနၵျပခပါေရ ။ ယင္းခါ စစ္ေတြျမိဳ ့မွာ မဆလအစိုးရက ရက္ရက္စက္စက္ ပစ္သတ္ခလို ့ လူတိ ေကာင္းေကာင္း သီၾကီီခကတ္ရပါေရ ။ သြီးစြန္းလားေရ ၾသဂုတ္လ-၁၃-ရက္နိန့္ကို တခါေခ်လဲ မမိပိုင္ ယင္းနိ္န္ ့ကစလို ့ နိုင္ငံရီးစိတ္ ၀င္ခပါေရ ။ ေယအခါ ရခို္င္ေတာ္လွန္ရီးအဖြဲ ့တိကို သတိရလာပါေရ ။ ေပါက္ေတာျမိဳ ့နယ္ ဖဒူက်ြန္းမွာ ရခို္င္ျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ- ဥကၠဌ ဦးေက်ာ္ဇံရႊီးက လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ရီး လုပ္နိ္စြာကို သိတတ္လာပါေရ ။ အခုဒီပီေအ ဥကၠဌ ဦးသိန္းေဖ ရို ့လဲ ဟိန္ ့ပါေရ ေယ။ ယင္းအခ်ိန္က ေပါက္ေတာျမိဳ ့နယ္ ေျမငူက်ြန္းမွာ ဆံေတာ္ရွင္ဘုရားပြဲကို ႏွစ္စိုင္ ဒီဇင္ဘာလစီ လုပ္ပါေရေယ။ ယင္းပိုင္ခါ ရခိုင္ျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက လံုျခံဳေရးတာ၀န္ကို ယူခပါေရ ။ က်ြန္ေတာ္ရို ့ အငယ္ေခ်ခါ ေျပာက္က်ားတိက လံုျခံဳရီးယူေရလို ့ ့ိုၾကားေက အားလံုးကို စိတ္ခ်ရပါေရ ။ အရက္ဆိုင္တိလဲ မဟိန္ ့ပါေဒ။ ဇတ္ပြဲဆိုစြာကလဲ မိုးတလင္း ကနိန္စြာမွာ ဇါျပသနာတိလဲ မတက္ပါေယ။ ယစ္လို ့မူးလို ့ ျပသနာလဲ မဟိန္ ့ပါခ်င့္။ စစ္ေတြျမိဳ ့မွာ ရဲတိ စစ္တပ္တိ ဟိန္ ့ေကလဲ ရခို္င္ျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ က ဥကၠဌ ဦးေက်ာ္ဇံရႊီးရို ့ တာ၀န္ယူထားေေရအခါ ဆံေတာ္ရွင္ ေဂါပကအဖြဲ ့တိကလဲ အားလံုးကို စိတ္ခ်စြာရာ မဟုတ္ပါလားေယ။ ပုလိပ္လဲ စစ္တပ္လဲ မလာကတ္ပါေယ။. ယင္းပိုင္ ရခိုင္ျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဟိန္ ့စြာကို သိထားေရပိုင္ ၾသဂုန္လ-၁၃-ရက္နိန့္ ဆန္ျပသနာ ျဖစ္လာေရအခါ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ရီး လုပ္ကတ္ရဖို ့စြာမ်ိုဳး စိုင္းစားလာကတ္ပါေရ ။ တပ္နီေတာ္စာအုပ္ဆိုစြာ တရုပ္ျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ထတု္ေတအတက္နာင့္ ယင္းအေၾကာင္းတိကို ဖတ္ဖို ့ တတ္လာကတ္ပါဗ်န္။ ယင္းအခ်ိန္က ရီးေသာက္ျမစ္သံုးသြယ္ စာအုပ္တိ ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒသည္သာလွ်င္ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆိုေရ စာအုပ္တိကို ဖတ္တတ္လာကတ္ပါဗ်န္။ တေယာက္နာင့္ တေယာက္ လက္ဆင့္ကမ္း ဖတ္ျဖစ္လာကတ္ပါေရ ။ ၾသဂုတ္လ-၁၃-ရက္မွာ သနတ္ဒဏ္ရာရလားခေရ က်ြန္ေတာ္ ့သူငယ္ခ်င္း သန္းေမာင္က မဆလအစိုးရကို လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ရီး လုပ္ဖို ့ ့လိုေရ ဆိုပနာ ေတာခိုဖို ့ မလားခင္ ေဆြးေႏြးျဖစ္ပါေရ ။ ေယအခါ သန္းေမာင္က ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ပါးကို ေတာခိုဖို ့လားဖို ့ဗ်န္ဆိုပနာ လမ္းသစ္ရပ္ကြက္က ပန္းထိမ္လုပ္နိန္ေရ ကိုလွထြန္းသာနာင့္ ေတာခိုလားခပါေရ ။ ဒီဇင္ဘာလ- ၁၅- ရက္-ဆံေတာ္ရွင္ဘုရားပြဲကို က်င္းပနိန္ေရအခါ က်ြန္ေတာ္ရို ့ အုပ္စု တခုလံုး ေရႊစီတီ ေညာင္ပင္နားက ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းျခံ၀င္းထဲ ပုန္းနိန္ကတ္ပနာ ပတၱေရာင္လွည့္လာေရ ပုလိပ္-၁၅- ေယာက္ေလာက္က သနတ္တိကို လူယုကတ္ပါေရ ။ ကံေကာင္းလို ့ သနတ္တလက္မရဘဲ အားလံုး ထြက္ျဗီးလားခကတ္ရပါေရ ။ ယင္းပိုင္ ျဗီးကတ္ေတအခါ ဦးေဆာင္ပနာ သနတ္လုခေရ ဦးညြန္ ့ေမာင္က ရခိုင္အမ်ိဳးသား လြပ္ေျမာက္ရီးပါတီက လာလတ္စြာျဖစ္လို ့ ယင္းပါတီရွိရာ ၾသရမေတာင္တန္းသို ့ ေရာက္လားခကတ္ရပါေရ ။ ၾသရမေတာင္တန္းထဲမွာ ရခို္င္အမ်ိဳးသား လြပ္ေျမာက္ရီးပါတီ က ဥကၠဌ ဦးေမာင္စိန္ညြန္ ့ နာင့္ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ ဦးဦးသာနို ့( ALD ) က ေတာခိုနိန္ခ်ိန္ျဖစ္ပါေရ ။
ေနာက္-၃-လေလာက္ၾကာေရအခါ မဆလပါတီဥကၠဌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းက စစ္ေတြျမိဳ ့ကို လာေရအခါ လြပ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ကို ထုတ္ျပန္ပီးပါေရ ။ က်ြန္ေတာ္ရို ့တိက ေက်ာင္းသားလူငယ္ေခ်တိ ျဖစ္နိန္လို ့ ေက်ာင္းတက္ဖို ့အတြက္ ပါလတ္ကတ္ဖို ့ ။ ေက်ာင္းသားေခ်တိ မရွိေရအတြက္ မိဖတိ စိတ္ပူနိန္ေရ ဆိုပနာ စာရြက္တိ ျဖန္ ့ပါေရ ။ ယင္းအခ်ိန္က အိစုးရအမွဴထမ္းဆိုလို ့ ကိုညြ န့္ေမာင္နာင့္ ဦးသာဟန္ ႏွစ္ေယာက္ရာ ဟိန္ ့ပါေရ ။ ကိုညြန္ ့ေမာင္က သေဘာၤာစာေရးလုပ္ပနာ ဦးေမာင္သာဟန္( ေဗာဓိေက်ာင္းေရွ့ ) က စစ္ေတြ စာတိုက္ၾကီးမွာ စာေရးၾကီး လုပ္ပါေရ ။ ျပန္လို ့၀င္ပါလတ္ေတအခါ တေယာက္ေခ်ကိုလဲ အလင္း၀င္လို ့ မသံုးရဘဲ ကိုယ့္မိဖအိမ္ကို ျပန္လာသူလို ့ရာ သေဘာထားပနာ ျပသနာမရွာကတ္ဘဲ နိန္ခရပါေရ ။ ကံဆိုးစြာက ဆန္ျပသနာေၾကာင့္ပါ သြီးဆူစြာနာင့္ သနတ္လူမူေၾကာင့္ အဖမ္းအဆီးတိမ်ားလားေရအခါ က်ြန္ေတာ္ရို ့ ၀င္လာစြာနာင့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျမိဳ ့တြင္းနို္င္ငံရီး လွဳပ္ရွာမွဳတိ ရပ္တန္ ့လားပါေရ ။ အဖမ္းအဆီးတိလဲ မဟိန္ ့ေရပိုင္ ဖမ္းထားေရလူတိကိုလဲ ျပန္လႊတ္လုိုက္လို ့ အားလံုးသူ ဗိုလ္နိန္ျမဲ က်ားနိန္ျမဲ နိန္ခကတ္စြာပါ။
ယင္းပိုင္ျဖစ္နိန္ခေကလဲ ရခိုင္ျပည္လြပ္လြပ္ရီးတပ္မေတာ္ ေအအိုင္အို- ကို ကခ်င္ပါးမွာ ဥကၠဌ ထြန္းေရႊေမာင္က မ်ိဳးခ်စ္ရခိုင္လူမ်ိဳးတိနာင့္ လားလို ့ဖြဲ ့ကတ္ပါေရ ။ က်ြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္း စံထြန္းလွက အင္းယားလိပ္ဟိုတယ္ အနားက ကာကြယ္ေရးပစၥည္းစက္ရံု-ကပစမွာ လုပ္ေတအခါ သူ ့ပါးကို ရက္ျပတ္လားပါေရ ။ ဥကၠဌထြန္းေရႊေမာင္၏ တူအရင္းေခါက္ေခါက္ ကိုေက်ာ္တင္ကလဲ ကပစမွာ လုပ္ပါေရ ။ ကိုေက်ာ္တင္ပါးကို ညီျဖစ္သူေက်ာ္လွိဳင္က က်ြန္ေတာ္နာင့္အတူ ရက္ျပတ္လားကတ္ပါေရ ။ ေအအိုင္အို အဖြဲ ့ေတာခိုလို ့လားေရအခါ အလုပ္ခြင္အတြင္းမွာ ေရာက္နိ္န္ေရ က်ြန္ေတာ္က မသိလို္က္ရဘဲ ရံုးပိတ္ရက္ခါ လားျခီေရအခါ သူရို ့တိ တေယာက္လဲ မဟိန္ ့လိုက္ပါဗ်န္။ က်ြန္ေတာ္ရို ့လဲ အရိပ္က်ေရအတြက္ ခ်က္ခ်င္းစစ္ေတြကို ေတာင္ကုတ္ဖက္က ျပန္ျဗီးလို ့ လာခရပါေရ ။ ေအအိုင္အိုတပ္မေတာ္ ကခ်င္ျပည္က ရခို္င္ျပည္ကို လာေရအခါ ကိုေက်ာ္တင္၊ ေက်ာ္လွိဳင္ ရို ့ ညီအစ္ကို ႏွစ္ေယာက္စလံုး က်ဆံုးလားပါေရ ။ ဆရာစံေက်ာ္ထြန္းကလဲ တိုက္ပြဲမွာ က်ဆံုးလားရပါေရ ။ ဥကၠဌထြန္းေရႊေမာင္မွာ ညီျဖစ္သူ ဆရာစံေက်ာ္ထြန္း နာင့္ ူႏွစ္ေယာက္ သီလားစြာ ေကာင္းေကာင္း နစ္နာဆံုးရွံုးလားစြာပါကားေယ။
ယင္းပိုင္ရခို္င္ျပည္ကို လာရာလမ္းမွာ က်ြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္း ကိုျမေမာင္က ေရႊလီျမစ္ကို ကူးခါကတည္းကပင္ ရီျမဳပ္လို ့ သီလားခပါေရ ။ ေဘာက္သီးစုရြာက ကိုေအာင္ေက်ာ္သိန္းကေတာ့ခါ ငွက္ဖ်ားျဖစ္ပနာ ကုိယ့္စြာကို ပစ္သတ္ပလို္က္ပါေရ ။ ေဘာက္သီးစုရြာကပင္ ကိုဘသိန္း၊ ၀က္ကိုက္ေခၚစံထြန္းလွ ။ ရွပ္စထရီလို ့ေခၚေရ ကိုေအာင္ေက်ာ္စိန္ က်ြန္ေတာ့ထက္ အသက္ၾကီးေရ တေယာက္ပါပါသိေရ ေဒ။ အခုထက္ထ္ ေဘာက္သီးစု ရြာမွာ ဟိန္ ့ေရ ေအာင္ထြန္းလွေခၚ စံထြန္းလွ ( ေစ်းမွာ ဓါတ္ဘူးေရာင္းနိန္သူ ) ၊ ကိုသာထြန္းေအာင္ -ကုန္သြယ္လယ္ယာ-ဒိုင္မွဴး-ေဘာက္သီးစု ရြာမွာ ဟိန္ ့ပါသိေရ ။ အိုးတန္းရပ္ကြက္က ကရာေတးဆရာ ဦးလွေဖ ရို ့ကလဲ ေအအိုင္အို ေတာ္လွန္ရီးသမားတိပါေယ။ ဘဂ္လာေးဒ့၇ွၤနို္င္ငံမွာဆိုေက ေဒါက္တာခင္ေမာင္က ေအအိုင္အို နာင့္ ကခ်င္ကလာေရ ဆီးမွဴးတေယာက္ပါေယ။ ကခ်င္ဖက္က ဆင္းလာေရ ေအအိုင္အို ဟိန္ ့လာေရပိုင္ ကရင္ဖက္က ရခိုင္လြပ္လြပ္ရီးပါတီ ဥကၠဌ ခိုင္မိုးလင္းကလဲ ရခို္င္ျပည္ကို ဆင္းလာကတ္ပါေရ ။ ေအအိုင္အိုမွာ ဆရာစံေက်ာ္ထြန္းရို ့ လမ္းမွာက်ဆံုးလားရေရ ပိုင္ ဗိုလ္ခိုင္မိုးလင္းလဲ လမ္းမွာ က်ဆံုးလားရပါေရ ။ ယင္းခ်င့္တိမွာ ရခို္င္ျပည္အတြက္ အေျပာင္းအလဲတိကို ျဖစ္စီဖို ့ အျခီအနိ္န္တိက ကံဆိုးလားစြာမဟုတ္ပါလားေယ။
လက္နက္ကို္င္ေတာ္လွန္ရီးလုပ္ဖို ့အတြက္ ကခ်င္ဖက္က ဆင္းလာေရ ေအအိုင္အိုကလဲ ရခိုင္ျပည္လြပ္ေျမာက္ရီးအတြက္ပိုင္ ကရင္ဖက္ကဆင္းလာေရ ရခိုင္ျပည္လြပ္လပ္ရီးပါတီ - ေအအယလ္ပီကလဲ ရခိုင္ျပည္လြပ္ေျမာက္ရီးအတြက္ပါေယ။ မဆလစစ္တပ္တိက လူအင္အားမ်ားလို ့ လက္နက္အင္အားမ်ားလို ့ ျဖတ္ေလးျဖတ္နာင့္ စစ္ဆင္ရီး၀င္ေရအခါ ဘဂၤလားေဒ့ရွၤနယ္ေျမဖက္ကို လာလတ္ကတ္ရပါေရ ေဒ။ ေယအခါ အယင္ေရာက္နိန္ကတ္ေတ ရခို္င္အမ်ိဳးသားလြပ္ေျမာက္ရီးပါတီက ဥကၠဌ ဦးေမာင္စိန္ညြန္ ့ ရို ့နာင့္ တြိျဖစ္ကတ္ပါေရ ။ ခမီးလူမ်ိဳးစု လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ ့နန္ ့ တြိျဖစ္ကတ္ပါေရ ။ ယင္းခမီးအဖြဲ ့ကို လြန္ခေရ လက ရန္သူစစ္အစိုးရပါးမွာ လက္နက္ခ်လို ့ လားခေရ ဦးပဒီးျဖဴက ဦးစီးနိန္စြာပါေဒ။ ေအအိုင္အို အဖြဲ ့မွာ လူအင္အားတိနည္းပါလတ္စြာနာင့္ ဥကၠဌေမာင္စိန္ညြန္ ့ ဦးပဒီးျဖဴရို ့နာင့္ တပ္ေပါင္းစု လုပ္ကတ္ပါေရ ။ ထံုးစံအတိုင္း ေအအိုင္အိုမွာအာဏာသိမ္းမွဳျဖစ္ပနာ ဥကၠဌထြန္းေရႊေမာင္က သနတ္ဒဏ္ရာရပနာ အလင္း၀င္လာလတ္ပါေရ ။ ေအအိုင္အိုအဖြဲ့ကို ကိုေက်ာ္လွိဳင္က ဦးစီးပနာ က်န္ခပါေရ ။ ေယေကလဲ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေအအိုင္အိုက ျပိဳက်လားပါနာ ပါတီလဲပ်က္ တပ္လဲ မဟိန္ ့လိုက္ဘဲ ျဖစ္္လခပါေရေယ။
ေအအလ္ပီ- ရခို္င္ျပည္လြပ္ေျမာက္ရီး ပါတီကေတာ့ခါ ေထာင္က်နိန္ခေရ လူတိက ေတာခိုပနာ လာလို ့ ပါတီိကို ဆက္လက္ပနာ လုပ္ကတ္ေတအတြက္ လူစုရလာပါေရေ။ ပါတိီကို ျပန္လို ့ေထာင္လာနို္င္ပါေရ ။ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုတိ မ်ားျပားလာပါေရ ။ အခုဆိုေက ဘဂၤလာေဒ့ရွၤနယ္စပ္နာင့္ အိႏၵိယနယ္စပ္ရို ့မွာ ဟိန္ ့နိန္ပါေရ ။ ဥကၠဌခိုင္ရဲခို္င္က ေအအယ္ပီကို ဦးေဆာင္နိ္န္စြာပါေဒ။ ၁၉၈၈-ခုနွစ္မတိုင္ခင္ အေရးအခင္းဖျစ္လာဖို ့ အခ်ိန္မွာ ရခို္ငျပည္သူ ့ညီညြတ္ရီးတပ္ေပါင္းစု ဆိုပနာ NUFA ကို လက္နက္ကို္င္ေတာ္လွန္ရီးအဖြဲ ့ကို ဖြဲ ့ကတ္ပါေရ ။ ယင္းကတဆင့္ NUPA ဖြဲ ့ကတ္ပါေရ ။
NUPA ကို အေကာင္းဆံုး ဖြဲ ့စည္းပီးခစြာက ဗိုလ္ရာဇါျဖစ္ပါေရ ။ ရခို္င္တပ္မေတာ္ ( AA ) အတြက္ ေတာ္လွန္ရီးရဲေဘာ္တိကုိ ဦးေစာထြန္း ( ဗိုလ္ရာဇါနာင့္ အတူအသတ္ခံရသူ ) က ေမတၱာရပ္ခံခ်က္အရ က်ြန္ေတာ္က စုေဆာင္းပို ့ခရပါေရ ။ အခုဘဂၤလာေးဒ့ရွၤမွာ ဟိန္ ့ေရ ေအာင္သန္းေခၚ ဥိးေအးသာေအာင္ တူ ျဖစ္ေတ ခင္မာင္ညိဳေခၚ စၾကာနာင့္ နိုင္နိုင္ ဆိုသူကို အယင္ လႊတ္လိုက္ပါေရ ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေအာင္သန္းကို လႊတ္ပီးပါေရ ။ ယင္းပို္င္နာင့္ပင္ ေတာ္လွန္ရီးရဲေဘာ္တိထဲမွာ ဦးဇင္းတိပါ ေမာင္ရွင္တိကိုပါ လႊတ္ပါေရ ။ ယင္းပိုင္ က်ြန္ေတာ္က ေတာ္လွန္ရီးရဲေဘာ္ရို ့ကို ဂိုးသမားစံေက်ာ္ ( ကုန္တန္း ) က အိ္မ္ကို ပို ့ပနာ ဦးဇင္းေဇယ်သာမိနာင့္ စီ ဘူးသီးေတာင္ကိုလားေရ သေဘာၤာႏွာင့္ လႊတ္ပီးရပါေရ ။ ယင္းပိုင္ ေတာ္လွန္ရီးရဲေဘာ္တိ လႊတ္ပီးနိန္လို ့ ေနာက္ပို္င္းမွာ ဦးဇင္းေဇယ်သာမိက ေဖ့သာကိစၥနာင့္ ေမာင္ေတာက လူငယ္တေယာက္ကို ရန္ရွာပနာ လက္သီးနာင့္ သတ္မိချခီစြာမွာ အရိပ္က်လားခပါေရ ။ စစ္ေတြကိုလာေရ အခါ အဖမ္းခံခရပါေရ ။ ဂိုးသမားစံေက်ာ္နာင့္ ဦးဇင္းေဇယ်သာမိ ရို ့နွစ္ေယာက္ အဖမ္းခံျပီးေက ေက်ာက္ေတာ္ျမိဳ ့နယ္မွာ ပစ္သတ္ပလို္က္ေတလို ့ ၾကားရပါေရ ။ က်ြန္ေတာ့္မွာ မိဖမဲ ့ ေက်ာင္းမွာ ဆရာေတာ္ ဦးပညာစာရပါးမွာ ပုန္းေအာင္းနိန္ျဗီးေက ေနာက္တရက္မွာ ဓါတ္ပံုဆရာကိုေက်ာ္၀င္း( ေစာျပည့္ညိဳ ေဆာင္ေရွ့ ) သား က စက္သီးနာင့္ ကန္ေတာ္္ၾကီးက ပတ္လို ့ ဗ်ိဳင္းျဖဴရြာကို လို္က္ပို ့ပီးလို ့ လြတ္လားစြာမဟုတ္ပါလားေယ။
ထိုင္းနိိိိိိိိိုင္ငံ ဘန္ေကာက္ေရာက္ေတအခါ က်ြန္ေတာ္ရို ့ ပင္လယ္ကျဖတ္ပနာ အိႏၵိယနို္င္ငံ အက္ဒမန္က်ြန္းမွာ စစ္စခမ္းခ်ဖို ့ ဆိုစြာအေၾကာင္း ဗိုလ္ရာဇါနာင့္ ေျပာျဖစ္ကတ္ပါေရ ။ က်ြန္ေတာ္္နာင့္ ဗိုလ္ခိုင္ေက်ာ္ခို္င္( အာရီဇိုးနားျပည္နယ္ -အေမရိကန္နိုင္ငံ ) က လာအိုနိုင္ငံကို အယင္ထြက္ျဗီးေက အိႏၵိယနို္င္ငံ ကာလကတၱားျမိဳ ့ကို ထြက္လာကတ္ရပါေရ ။ ယင္းကတဆင့္ ဘဂၤလားေဒံရွ္နို္င္ငံ ဒကၠားကို ၀င္ရပါေရ ။ အမ်ားမၾကာခင္မွာ ဗိုလ္ရာဇါရို ့ကို လုပ္ၾကံေရ သတင္းၾကားရစြာပါကားေယ ။ ယင္းအခ်ိန္ကပင္ စလို ့ NUPA ဆိုစြာလဲ ျပိဳက်လားစြာပါဗ်န္ေယ။ NUPA အစပိုင္းမွာ ALP ပါနိန္ခေကလဲ ေနာက္ပိုင္းမွာ မပါခပါဗ်န္။
ေနာက္ပိုင္းခါ ေအအယ္လ္ပီက ယင္းအဖြဲ ့က နဳတ္ထြက္လားခပါေရ ။ ၈၈-အေရးအခင္းျဖစ္လာေရအခါ ALD က ဦးသာနို ့က ျပည္ပကိုထြက္လာပါေရ ၊ ဦးေအာင္၀င္း ( နယ္သာလန္ ) ။ ဦးေက်ာ္သိန္းေမာင္ ( ၾသစေတးလီးယားနို္င္ငံ ) ။ ဦးသာဇံ ( ျပန္၀င္လားသူ) ။ သႏၱာျမီေမာင္ေမာင္ ( ကဗ်ာဆရာ) ျပန္၀င္လားသူ ။ ရို ့ ထြက္လာကတ္ပါေရ ။
ဦးသာနို ့က ျပည္ပမွာ အိႏၵိယနို္င္ငံ နယူးေဒလီျမိဳ ့မွာ ALD ကို လူငယ္ေခ် -၅-ေယာက္ေလာက္နာင့္ ဖြဲ ့ပါေရ ။ ယင္းခ်င့္နာင့္ပင္ NCGUB မွာ ၀န္ၾကီးနိန္ရာပါလားချဗီးေက ေနာက္ဆံုးမွာ ၀န္ၾကီးျပဳတ္လားပေါရ ။ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ ့ျဖစ္ေတ ENC က ရခို္င္ေတာ္လွန္ရီးအဖြဲ ့တိနာင့္ နို္င္ငံရီးအဖြဲ ့ကို ေပါင္းပနာ စုဖြဲ ့ဖို ့ အတြက္လွဴပ္ရွားလာပါေရ ။ ALD က ဦးသာနို ့က ဦးေဆာင္ပနာ ဖြဲ ့စည္းဖို ့အတြက္ ေတာထဲက ဦးသိန္းေဖ ရို ့ အဖြဲ့ကို နယူးေဒလီျမိဳ ့ကို ေခၚယူခပါေရ ။ နယူးေဒလီျမိဳ ့မွာ ANC ညီလာခံ လုပ္ပနာ တပ္ေပါင္းစုသ႑န္ ဖြဲ ့စည္းကတ္ျဖစ္ပေါရ ။ ဥကၠဌမထားဘဲ အတြင္းေရးမွဴး ရာထူးနာင့္ က ဗကပ ပါတီိမွာ လုပ္ခေရ ဦးေမာင္ေမာင္က အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ တာ၀န္ဖမ္းေဆာင္ခြင့္ ရပါေရ ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ သတင္းထြက္လာစြာက သမိုင္းလိမ္ကုလားကို အသိအမွတ္ျပဳဖို ့အတြက္ ANC ကို အသံုးခ်လိုက္ကတ္ဗ်န္ဆိုစြာကို ၾကားသိလာရပါေရ ။ နယူးေဒလီျမိဳ ့မွာ က်င္းပခေရ ANC ညီလာခံမွာ က်ြန္ေတာ္က တပါတိီတည္းျဖစ္ေအာင္ လုပ္ကတ္ပါလို ့ တိုက္တြန္းခပါေရ ။ တဖြဲ ့တည္းျဖစ္ေအာင္ လုပ္ကတ္ပါလို ့ တိုက္တြန္းခပါေရ ။ ရခို္င္အမ်ိုဳသားနိန္ ့ကို သတ္မွတ္ကတ္ဖို ့ တင္ျပခပါေရ ။ ANC ညီလာခံမွာ အရပ္သားျဖစ္နိန္ေရ ဥကၠဌအျဖစ္ ဦးေမာင္ေမာင္ကို က်ြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ မဲစာရင္းေကာက္ဗ်ာလ္ တင္ပီးခစြာပါေယ။
ယင္းညီလာခံကို ဗီြဒီယိုရိုက္ထားစြာတိ ဟိန္ ့ပါေရ ။ ေယေကလဲ လူတိသိေအာင္ တခါေခ်လဲ မျဖန္ ့စြာကိုေတာ့ သိနိ္န္ရပါေရ ။ က်ြန္ေတာ္ရို ့တိ ဇါပိုင္ တိုက္တြန္းခေလ ၾကိဳးစာားခေလ ဆိုစြာကို ယင္းဗီြဒီိယုိတိတ္ေခြကို လူတိကရာ ၾကည့္လို ့ ဟိန္ ့ေက သိနိုင္ကတ္ပါဖို ့ရာ။ ယင္းခ်င့္က သမိုင္းတခုပါေဒ။ ဒုတိယအၾကိမ္ ANC ညီလာခံကို နယူးေဒလီျမိဳ ့မွာ ဆက္လို ့ လုပ္လာေရအခါ ပိုလို ့ဆိုး၀ါးလားခပါဗ်န္္။ သမိုင္းလိမ္ကုလားတိကို လက္ခံထားေရလူတိက ဟိန္ ့နိန္ေရအတြက္ ေကာင္းေကာင္း ျပသနာျဖစ္လာကတ္ပါဗ်န္။ ညီလာခံ လုပ္လို ့ ျဗီးစြာနာင့္ ေအအ္လ္ပီက နဳတ္ထြက္လားပါဗ်ာလ္။ နဳတ္ထြက္လားခစြာလဲ ညစ္ပတ္မွူတိ ဟိန္ ့လာကတ္ေတအတက္ ပါတီကြဲ လို ့ ျဖစ္လာစြာပါေဒ။ တနားနိန္ေက ANC ကို ဦးေဆာင္ဦးရြက္ ဖြဲ ့စည္းခေရ ALD က ဦးသာနိဳ ့ က မလာပါဗ်ာလ္ ။ ယင္းပိုင္နာင့္ပင္ DPA တတိုင္တည္းရာ ဟိန္ ့နိန္ျဗီးေက ANC နာမည္ခံပနာ ရပ္တည္လားစြာပါရာ။
ေနာက္ပိုင္းမွာ ALD က ဦးထြန္း၀င္း နာင့္ ဦးေအာင္ထြန္းစိန္ ( မၾကာမွီက ၀င္လားသူ ) ရို ့ ထိုင္းနို္င္ငံကို ထြက္လာကတ္ပါေရ ။ ဦးေအာင္ထြန္းစိန္က မေလးရွားမွာ ျပုလုပ္ေတ ANC ညီလာခံကို လားလို ့တက္ပါေရ ။
ယင္းညီလာခံမွာ ALD ကို္ယ္စားလွယ္ အျဖစ္တက္စြာပါရာ ။ ဇါျဖစ္လို ့ဆိုေက ALD လႊတ္ေတာ္အမတ္တေယာက္ျဖစ္နိ္လို ့ပါရာ။ NUPA ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ဦးပဒီးျဖဴက တက္ပါေရ ။ သဘာပတိ အျဖစ္ ေဆာင္၇ြက္ပါေရ ။ NUPA က ျဖစ္ေတအတြက္ ဦးပဒီးျဖဴမွာ ANC သဘာပတိလဲ ဆက္လို ့ ျပန္လို ့ျဖစ္ပါေရ ။ ယင္းမေလးရွားညီလာခံ ANC တိုင္သားတိကို ENC က ေဖ့သာမေထာက္ပံ႔လို ့ သိရပေါရ ။ ေယေက ထိုင္းနို္င္ငံမွာ ANC ညီလာခံ တခုကို ထပ္လို ့ လုပ္ျဖစ္ကတ္ပါေရ ။ ယင္းအဖြဲ့မွာလဲ ALD ပါပါေရ ။ ေယေကလဲ ဦးေအာင္ထြန္းစိန္ မဟုတ္။ ဦးေအာင္ထြန္းစိန္က ထိုင္းနို္င္ငံမွာနိန္ေကလဲ ယင္းညီလာခံကို မတက္ပါေယ။ ဦးထြန္း၀င္းရာ တက္ပါေရ ။ အိႏၵိယနို္င္ငံ နယူးေဒလီျမိဳ ့မွာ နိန္ေရ ဦးသာနိဳးက အသက္ၾကီးလို ့ မတက္စြာလား ၊ ေဖ့သာမတတ္နို္င္လို ့ မတက္စြာလား မသိပါေဒ။ ထူးျခားနိန္စြာက ရကၡိဳင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားကြန္ဂရက္ အဖြဲ ့က ေက်ာင္းသားလုငယ္တိက ထိုင္းနို္င္ငံ ANC ကို ဦးစီးပနာ လုပ္ကတ္စြာပါေဒ။
ယင္းခ်င့္မွာ AASYC ၊ ALD ၊ NUPA ရို ့ပါပါေရ ။ ေယေကလဲ ဦးပဒီးျဖဴ မဟုတ္ဘဲ NUPA ကို ဦးေဆာင္လာပနာတက္လာစြာက ေဒါက္တာခင္ေမာင္ ျဖစ္ပါေရ ။ DPA က ဦးသိန္းေဖ ရို ့ မပါပါေယ။ ANC ႏွစ္ခုစလံုးမွာ ALP က မတက္ပါေဒ။
အခုဆိုေက ျပည္ပမွာ မေလးရွား ANC ။ ထိုင္း ANC ဟိန္ ့ပါေရ ။ ALD ကလဲ ဦးထြန္း၀င္းရို ့ ALD နာင့္ ဦးေအာင္ထြန္းစိန္ ALD မတူေရပိုင္ ေနာက္ထပ္ျပည္ပမွာ ဖြဲ့ထားကတ္ေတ ALD ကလဲ ဟိန္ ့နိန္ပါေရ ။ ALD ကလဲ ကြဲနိန္ေရ သေဘာပါရာေဒ။ မကြဲစြာကေတာ့ခါ ဦးသိန္းေဖ ဦးေဆာင္ေရ DPA နာင့္ ဥကၠဌ ခိုင္ရဲခိုင္ဦးစီးေရ ေအအယ္လ္ပီ ျဖစ္ပါေရ ။ အမွန္က ယင္းႏွစ္ဖြဲ ့ကရာ ေပါင္းနိုင္ခေက ရခိုင္ျပည္ေတာ္လွန္ရီးူ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ ့တိက ေကာင္းေကာင္း အားရဖို ့ေကာင္းပါဖို ့ေဒ။ အခုေတာ့ ဇါသူ ့ကို အဖက္လုပ္ပနာ ေျပာရပါဖို ့လဲ ဆိုေရပိုင္ ျဖစ္နိ္န္ကတ္ေတအတြက္ မ်ိဳးဆက္သစ္ကေလေခ်တိမွာ ျပသနာျဖစ္သံၾကားနိန္ရပါေရ ။ ဇါျဖစ္လို ့ဆိုေက NUPA ဆိုစြာ လက္နက္ဆိုလို ့ တေခ်ာင္းလဲ မဟိန္ ့ပါဗ်ာလ္ကားေယ ။ စစ္အစိုးရပါးမွာ ဒူးေထာက္လားခေရ ဦးပဒီးျဖဴမွာ NUPA သဘာပတိိ ဆိုေကလဲ လက္နက္ဆိုလို ့ တေခ်ာင္းလဲ မဟိန္ ့ေရ ပို္င္ ေဒါက္တာခင္ေမာင္မွာလဲ NUPA နာမည္ခံထားေကလဲ သနတ္တေခ်ာင္းလဲ မဟိန္ ့ပါကားေဒ။
ေယဇူးနာင့္ NUPA အဖြဲ ့က ျပသနာ မျဖစ္ပါေဒ။ အဓိကက ALP နာင့္ DPA ႏွစ္တိုင္သား ျပသနာပါေယ။ ေဒခ်င့္ေရ ရခို္ငေတာ္လွန္ရီး ျပသနာျဖစ္နိ္န္စြာပါခ်င့္ ။ ေဒတိုင္သားႏွစ္ဖြဲ ့က ညီညြတ္လို ့ရာ ဟိန္ ့ခေက ေျပာစရာမလိုပါကားေယ။
မဆလေခတ္ခါ ထူးျခားမူႏွစ္ခု ျဖစ္ခပါေရ ။ ယင္းခ်င့္က ဥကၠဌ ဦးေက်ာ္ဇံရႊီးက ငပလီမွာ ျငိမမ္းခ်မ္းရီးေဆြးေႏြးေရအခါ မဆလအစိုးရကို သီးျခားသမတနို္င္ငံ ထူေထာင္လိုေရ ဆိုပနာ ေၾကညာခပါေရ ။ ယင္းပိုင္ေၾကညာစြာမွာ ဦးေက်ာ္ဇံရႊီးေဘးနားမွာ ဦးသိန္းေဖ -DPA - လဲ တက္ေရာက္ပါနိန္စြာ တြိရပါေရ ။ ေနာက္တခုက ဦးထိန္လင္း ဦးေဆာင္ေရ သမတနို္င္ငံထူေထာင္လိုလို ့ အဖမ္းခံရစြာပါေယ။ ယင္းပိုင္ျဖစ္နိ္န္စြာၾကားထဲမွာ ဆရာဦးခင္ေမာင္ ( ၾသစေတးလီးယား ) ရို ့ က ဖမ္းဖို ့လိုက္လို ့ ျပည္ပကို ထြက္ျဗီးရပါေရ ။ သႏၱာေမာင္ေမာင္ ရို ့က အဖမ္းခံနိန္ရပေါရ ။ စစ္ေတြမွာ ဖမ္းသူ ေထာင္က်သူတိနာင့္ ကိုကိုးက်ြန္းပါလို ့ လြပ္လာသူ ဦးေမာင္သိန္းျဖဴ ရို ့တိကလဲ ေကာင္းေကာင္း လွဳပ္ရွားလာကတ္ပါေရ ။
ျပည္တြင္းမွာ ျငိမ္နိန္စြာက - ၁၉၈၈- အေရးအခင္းျဖစ္လာကတ္ေတအခါ ျပည္ပကို ေက်ာင္းသားလူငယ္တိက ထြက္လာကတ္ရပါေရ ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ တတိယနို္င္ငံကို အျခီခ်နိန္ထိုင္ဖို ့ အတြက္ လႊတ္ပီးေရအခါ နို္င္ငံ့တကာကို ရခို္င္လူမ်ိဳးတိ ေရာက္လာကတ္ပါဗ်ာလ္ကားေယ။
ယင္းပိုင္ေရာက္လာကတ္ေတအတြက္ ပထမဆံုး ရခိုင္လူမ်ိဳးတိမွာ အျမတ္တခု ရထားစြာက ဆက္သြယ္ရီးလမ္းေၾကာင္း ျဖစ္ေတ ကြန္ျပဴတာသံုးနိန္ကတ္စြာပါေဒ။ ေယေက ေဒပိုင္သံုးစြဲနိန္ကတ္ေတအခါ အခ်င္းခ်င္း ဖလွယ္ေဆြးေႏြးစြာတိ ၾကားနိန္ရ ျမင္နိန္ရပါေရ ။ ၀မ္းသာစရာတခုက ရခိုင္လူမ်ိဳးေခ်တိမွာ ကိုယ့္ရခို္င္စာပီကို ရီးပနာ ဆက္သြယ္ကတ္စြာျဖစ္ပါေရ ။ ဒုတိယက မ်ိဳးခ်စ္ ရခို္င္လူငယ္မ်ား ဆိုစြာကို သံုးစြဲကတ္စြာပါေဒ။ ေနာက္တခုက အဖရခို္င္ငံေတာ္ကို ျပန္လည္ ရရွိလိုေရ ဆႏၵတိ ထုတ္ေဖၚေျပာလာကတ္စြာပါကား။ ေဒခ်င့္က အက်ိဳးဆက္တိထဲက အေကာင္းဆံုးအျခီအနိန္တိ မဟုတ္ပါလားေယ။
ယင္းပိုင္ဆိုေက ဇါပိုင္လုပ္ကတ္ဖို ့လဲ ။ က်ြန္ေတာ္အထက္က ရီးျပခစြာက မရီးလို ့ မရေရ အျခီအနိန္ျဖစ္လို ့ ရီးျပလို္က္စြာ ျဖစ္ပေါရ ။ ထိုအဖြဲ ့ကို နစ္နာစီခ်င္လို ့ ေဒအဖြဲ ့ကို နစ္နာစီခ်င္လို ့ ထိုပုဂၢိဳလ္ကို တိုက္ခိုက္စီခ်င္လို ့ ရီးခ်င္စြာ မဟုတ္ေၾကာင္း နားလည္ပီးထားစီခ်င္ပါေရ ။ ဇါျဖစ္လို ့ဆိုေက ပါတိီတိ မေပါင္းေက ဇါျဖစ္ဖို ့လဲ ။ ယင္းခ်င့္ကို အျဖီရွာတတ္နို္င္ရပါဖို ့ ။ ေခါင္းေဆာင္တိ မေပါင္းေက ဇါျဖစ္နိန္ပါဖို ့လဲ ။ ယင္းခ်င့္ကို စုေပါင္းအျဖီရွာဖို ့လိုပါဖို ့။ အခုမ်ိဳးဆက္သစ္ ကေလေခ်တိက ၀ီဖန္တတ္ကတ္ပါဗ်ာလ္ ၊ ဇါသူအသံုးမက်လဲ ဆိုစြာကို သိနိုင္ကတ္ပါဗ်ာလ္၊ ခြဲျခားနားလည္ နိ္န္ကတ္ပါဗ်ာလ္ ။ က်ြန္ေတာ္ရို ့ ခ်ျပေျပာနိန္စြာမွာ တေယာက္ကိုလဲ အျပစ္တင္ ေျပာစရာ လိုဖို ့ မဟုတ္ပါေဒ။ သမိုင္းဆိုစြာက ကုိယ့္သမိုင္းကို ကိုယ္တိုင္ ရီးနိန္ကတ္စြာပါရာ ။
ယင္းပိုင္ဆိုေက က်ြန္ေတာ္ရို ့ အေခ်ခါ သိခေရ အေတြးအေခၚတိနာင့္ ဆက္သြယ္မူလမ္းေၾကာင္းတိနာင ့္အခုေခတ္ မ်ိုးဆက္သစ္ ကေလေခ်တိနာင့္ ဇါကြာျခားမူ ဟိန္ ့နီပါေလေယ။ က်ြန္ေတာ္ရို ့ က ကုိယ္ပါ-၀င္ခလို ့ ကိုယ္နာင့္ ေပါင္းေရ သူငယ္ခ်င္းတစုေၾကာင့္ နိုင္ငံရီး စိတ္ပါခလို ့ နိုင္္ငံရီးေလာကကို ေရာက္လာရစြာရာ ျဖစ္ပါေရ ။ လူနည္းစုတိပါရာ ။ တေယာက္နာင့္ တေယာက္ ရင္းႏွီးမွ ျဖစ္ကတ္စြာပါရာ ။ အခုေခတ္ေလာက္ ဆက္သြယ္မူလမ္းေၾကာင္း မဟိန္ ့ ့ေရအခါ အမ်ိဳးကို ခ်စ္ဖို ့ စကား ေျပာနို္င္ေရ အျခီအနိန္ မဟိန္ ့ပါေဒ။ အခုေတာ့ မ်ိဳးဆက္သစ္ လူငယ္ေမာင္မယ္တိက အမ်ိဳးကိုခ်စ္ဖို ့ စကား ေျပာနိုင္ကတ္ပါဗ်ာလ္ကား။ နိုင္ငံျခားမွာ ေရာက္နိန္ေရ မ်ိဳးဆက္သစ္ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိက အမ်ိဳးကို ခ်စ္ေတ စကား ေျပာကတ္ဖို ့ ဗ်ာလ္မဟုတ္ပါလားေယ။ အဖရခို္င္နို္င္ငံေတာ္ကို ျပန္လို ့ ရရွိဖို ့ အတြက္ ေျပာဆိုကတ္ဖို ့ မဟုတ္ပါလားေယ။ ေဒခ်င့္ေရ တန္ဖိုးျဖတ္လို ့ မရေရ အက်ိဳးေက်းဇူးတခု ပါေယ။ မ်ိဳးဆက္သစ္တိအတြက္ အလားအလာေကာင္းတခုပါကား ေဒ။
မ်ိဳးဆက္သစ္ လူငယ္တိက လူၾကီးတိကို စုေပါင္းဖို ့ အတြက္ တိုက္တြန္းကတ္စီခ်င္ပါေရ ။ ပါတီတိကို တပါတီတည္းျဖစ္ေအာင္ တိုက္တြန္းကတ္စီခ်င္ပါေရ ။
အခုဆိုေက ျပည္တြင္းမွာ ALD က ဦးေအးသာေအာင္က-၂၁- ရာစု ပင္လံုညီလာခံ လုပ္ဖို ့အတြက္ ေကာင္းေကာင္းတိုက္တြန္းနိန္ပါေရ ။ ပထမပင္လံုညီလာခံမွာ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိက လက္မွတ္လဲ မထိုးခရဘဲ လားတက္ျခီစြာမွာ ရခို္င္လူမ်ိဳးတိက တိုင္းရင္းသား ျဖစ္လားခေရ မဟုတ္ပါလားေယ။ ကိုလိုနီျဖစ္လားခစြာ ပထမပင္လံုပါေယ။ က်ြန္ဘ၀က လံုး၀မလြပ္ေျမာက္ရေအာင္ ဦးေအးသာေအာင္က အခုဆက္လို ့ လုပ္နိ္န္စြာပါေဒ။ ပင္လံုသေဘာကို မသိဘဲ နို္င္ငံရီးလုပ္နိန္ေရ ဦးေအးသာေအာင္ကို က်ြန္ေတာ္ရို ့ က သတိထားရပါဖို ့လိုနိန္ပါဗ်န္ ။
ေတာ္လွန္ရီးခရီး၀ယ္ စာအုပ္ကို ရီးသူ ဘံုေပါက္သာေက်ာ္က ရခိုင္နိုင္ငံရီးသမားတိ ၀န္ၾကီးရာထူးကို ယူလိုက္လို ့ ( ဦးေအာင္ဇံေ၀ - ဦးဘေစာ) ရို ့ေၾကာင့္ ေဒပိုင္ျဖစ္လားခေရလို ့ ယင္းစာအုပ္မွာ အတိအလင္း ရီးထားပါေရ ေဒ။
အခုလဲ ဦးေအာင္ဇံေ၀က ေအာင္ဆန္းကို ေပါင္းလို ့ ရခိုင္နိုင္ငံေတာ္ေပ်ာက္လားခေရပိုင္ ဦးေအးသာေအာင္က ေအာင္ဆန္းစုၾကည္နာင့္ ေပါင္းပနာ လုပ္နိန္စြာကိုေတာ့ ေကာင္းေကာင္းၾကီး ကန္ ့ကြက္ရပါဖို ့ေဒ ။။။
ခိုင္ေအာင္ေက်ာ္(နယူးေယာက္)
အထက္ပါေဆာင္းပါးေရ ေဆာင္းပါးရွင္၏အာေဘာ္ရာၿဖစ္ေတ ေလး၀တီအာေဘာ္မဟုတ္ပါ.
ေနာက္-၃-လေလာက္ၾကာေရအခါ မဆလပါတီဥကၠဌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းက စစ္ေတြျမိဳ ့ကို လာေရအခါ လြပ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ကို ထုတ္ျပန္ပီးပါေရ ။ က်ြန္ေတာ္ရို ့တိက ေက်ာင္းသားလူငယ္ေခ်တိ ျဖစ္နိန္လို ့ ေက်ာင္းတက္ဖို ့အတြက္ ပါလတ္ကတ္ဖို ့ ။ ေက်ာင္းသားေခ်တိ မရွိေရအတြက္ မိဖတိ စိတ္ပူနိန္ေရ ဆိုပနာ စာရြက္တိ ျဖန္ ့ပါေရ ။ ယင္းအခ်ိန္က အိစုးရအမွဴထမ္းဆိုလို ့ ကိုညြ န့္ေမာင္နာင့္ ဦးသာဟန္ ႏွစ္ေယာက္ရာ ဟိန္ ့ပါေရ ။ ကိုညြန္ ့ေမာင္က သေဘာၤာစာေရးလုပ္ပနာ ဦးေမာင္သာဟန္( ေဗာဓိေက်ာင္းေရွ့ ) က စစ္ေတြ စာတိုက္ၾကီးမွာ စာေရးၾကီး လုပ္ပါေရ ။ ျပန္လို ့၀င္ပါလတ္ေတအခါ တေယာက္ေခ်ကိုလဲ အလင္း၀င္လို ့ မသံုးရဘဲ ကိုယ့္မိဖအိမ္ကို ျပန္လာသူလို ့ရာ သေဘာထားပနာ ျပသနာမရွာကတ္ဘဲ နိန္ခရပါေရ ။ ကံဆိုးစြာက ဆန္ျပသနာေၾကာင့္ပါ သြီးဆူစြာနာင့္ သနတ္လူမူေၾကာင့္ အဖမ္းအဆီးတိမ်ားလားေရအခါ က်ြန္ေတာ္ရို ့ ၀င္လာစြာနာင့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျမိဳ ့တြင္းနို္င္ငံရီး လွဳပ္ရွာမွဳတိ ရပ္တန္ ့လားပါေရ ။ အဖမ္းအဆီးတိလဲ မဟိန္ ့ေရပိုင္ ဖမ္းထားေရလူတိကိုလဲ ျပန္လႊတ္လုိုက္လို ့ အားလံုးသူ ဗိုလ္နိန္ျမဲ က်ားနိန္ျမဲ နိန္ခကတ္စြာပါ။
ယင္းပိုင္ျဖစ္နိန္ခေကလဲ ရခိုင္ျပည္လြပ္လြပ္ရီးတပ္မေတာ္ ေအအိုင္အို- ကို ကခ်င္ပါးမွာ ဥကၠဌ ထြန္းေရႊေမာင္က မ်ိဳးခ်စ္ရခိုင္လူမ်ိဳးတိနာင့္ လားလို ့ဖြဲ ့ကတ္ပါေရ ။ က်ြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္း စံထြန္းလွက အင္းယားလိပ္ဟိုတယ္ အနားက ကာကြယ္ေရးပစၥည္းစက္ရံု-ကပစမွာ လုပ္ေတအခါ သူ ့ပါးကို ရက္ျပတ္လားပါေရ ။ ဥကၠဌထြန္းေရႊေမာင္၏ တူအရင္းေခါက္ေခါက္ ကိုေက်ာ္တင္ကလဲ ကပစမွာ လုပ္ပါေရ ။ ကိုေက်ာ္တင္ပါးကို ညီျဖစ္သူေက်ာ္လွိဳင္က က်ြန္ေတာ္နာင့္အတူ ရက္ျပတ္လားကတ္ပါေရ ။ ေအအိုင္အို အဖြဲ ့ေတာခိုလို ့လားေရအခါ အလုပ္ခြင္အတြင္းမွာ ေရာက္နိ္န္ေရ က်ြန္ေတာ္က မသိလို္က္ရဘဲ ရံုးပိတ္ရက္ခါ လားျခီေရအခါ သူရို ့တိ တေယာက္လဲ မဟိန္ ့လိုက္ပါဗ်န္။ က်ြန္ေတာ္ရို ့လဲ အရိပ္က်ေရအတြက္ ခ်က္ခ်င္းစစ္ေတြကို ေတာင္ကုတ္ဖက္က ျပန္ျဗီးလို ့ လာခရပါေရ ။ ေအအိုင္အိုတပ္မေတာ္ ကခ်င္ျပည္က ရခို္င္ျပည္ကို လာေရအခါ ကိုေက်ာ္တင္၊ ေက်ာ္လွိဳင္ ရို ့ ညီအစ္ကို ႏွစ္ေယာက္စလံုး က်ဆံုးလားပါေရ ။ ဆရာစံေက်ာ္ထြန္းကလဲ တိုက္ပြဲမွာ က်ဆံုးလားရပါေရ ။ ဥကၠဌထြန္းေရႊေမာင္မွာ ညီျဖစ္သူ ဆရာစံေက်ာ္ထြန္း နာင့္ ူႏွစ္ေယာက္ သီလားစြာ ေကာင္းေကာင္း နစ္နာဆံုးရွံုးလားစြာပါကားေယ။
ယင္းပိုင္ရခို္င္ျပည္ကို လာရာလမ္းမွာ က်ြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္း ကိုျမေမာင္က ေရႊလီျမစ္ကို ကူးခါကတည္းကပင္ ရီျမဳပ္လို ့ သီလားခပါေရ ။ ေဘာက္သီးစုရြာက ကိုေအာင္ေက်ာ္သိန္းကေတာ့ခါ ငွက္ဖ်ားျဖစ္ပနာ ကုိယ့္စြာကို ပစ္သတ္ပလို္က္ပါေရ ။ ေဘာက္သီးစုရြာကပင္ ကိုဘသိန္း၊ ၀က္ကိုက္ေခၚစံထြန္းလွ ။ ရွပ္စထရီလို ့ေခၚေရ ကိုေအာင္ေက်ာ္စိန္ က်ြန္ေတာ့ထက္ အသက္ၾကီးေရ တေယာက္ပါပါသိေရ ေဒ။ အခုထက္ထ္ ေဘာက္သီးစု ရြာမွာ ဟိန္ ့ေရ ေအာင္ထြန္းလွေခၚ စံထြန္းလွ ( ေစ်းမွာ ဓါတ္ဘူးေရာင္းနိန္သူ ) ၊ ကိုသာထြန္းေအာင္ -ကုန္သြယ္လယ္ယာ-ဒိုင္မွဴး-ေဘာက္သီးစု ရြာမွာ ဟိန္ ့ပါသိေရ ။ အိုးတန္းရပ္ကြက္က ကရာေတးဆရာ ဦးလွေဖ ရို ့ကလဲ ေအအိုင္အို ေတာ္လွန္ရီးသမားတိပါေယ။ ဘဂ္လာေးဒ့၇ွၤနို္င္ငံမွာဆိုေက ေဒါက္တာခင္ေမာင္က ေအအိုင္အို နာင့္ ကခ်င္ကလာေရ ဆီးမွဴးတေယာက္ပါေယ။ ကခ်င္ဖက္က ဆင္းလာေရ ေအအိုင္အို ဟိန္ ့လာေရပိုင္ ကရင္ဖက္က ရခိုင္လြပ္လြပ္ရီးပါတီ ဥကၠဌ ခိုင္မိုးလင္းကလဲ ရခို္င္ျပည္ကို ဆင္းလာကတ္ပါေရ ။ ေအအိုင္အိုမွာ ဆရာစံေက်ာ္ထြန္းရို ့ လမ္းမွာက်ဆံုးလားရေရ ပိုင္ ဗိုလ္ခိုင္မိုးလင္းလဲ လမ္းမွာ က်ဆံုးလားရပါေရ ။ ယင္းခ်င့္တိမွာ ရခို္င္ျပည္အတြက္ အေျပာင္းအလဲတိကို ျဖစ္စီဖို ့ အျခီအနိ္န္တိက ကံဆိုးလားစြာမဟုတ္ပါလားေယ။
လက္နက္ကို္င္ေတာ္လွန္ရီးလုပ္ဖို ့အတြက္ ကခ်င္ဖက္က ဆင္းလာေရ ေအအိုင္အိုကလဲ ရခိုင္ျပည္လြပ္ေျမာက္ရီးအတြက္ပိုင္ ကရင္ဖက္ကဆင္းလာေရ ရခိုင္ျပည္လြပ္လပ္ရီးပါတီ - ေအအယလ္ပီကလဲ ရခိုင္ျပည္လြပ္ေျမာက္ရီးအတြက္ပါေယ။ မဆလစစ္တပ္တိက လူအင္အားမ်ားလို ့ လက္နက္အင္အားမ်ားလို ့ ျဖတ္ေလးျဖတ္နာင့္ စစ္ဆင္ရီး၀င္ေရအခါ ဘဂၤလားေဒ့ရွၤနယ္ေျမဖက္ကို လာလတ္ကတ္ရပါေရ ေဒ။ ေယအခါ အယင္ေရာက္နိန္ကတ္ေတ ရခို္င္အမ်ိဳးသားလြပ္ေျမာက္ရီးပါတီက ဥကၠဌ ဦးေမာင္စိန္ညြန္ ့ ရို ့နာင့္ တြိျဖစ္ကတ္ပါေရ ။ ခမီးလူမ်ိဳးစု လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ ့နန္ ့ တြိျဖစ္ကတ္ပါေရ ။ ယင္းခမီးအဖြဲ ့ကို လြန္ခေရ လက ရန္သူစစ္အစိုးရပါးမွာ လက္နက္ခ်လို ့ လားခေရ ဦးပဒီးျဖဴက ဦးစီးနိန္စြာပါေဒ။ ေအအိုင္အို အဖြဲ ့မွာ လူအင္အားတိနည္းပါလတ္စြာနာင့္ ဥကၠဌေမာင္စိန္ညြန္ ့ ဦးပဒီးျဖဴရို ့နာင့္ တပ္ေပါင္းစု လုပ္ကတ္ပါေရ ။ ထံုးစံအတိုင္း ေအအိုင္အိုမွာအာဏာသိမ္းမွဳျဖစ္ပနာ ဥကၠဌထြန္းေရႊေမာင္က သနတ္ဒဏ္ရာရပနာ အလင္း၀င္လာလတ္ပါေရ ။ ေအအိုင္အိုအဖြဲ့ကို ကိုေက်ာ္လွိဳင္က ဦးစီးပနာ က်န္ခပါေရ ။ ေယေကလဲ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေအအိုင္အိုက ျပိဳက်လားပါနာ ပါတီလဲပ်က္ တပ္လဲ မဟိန္ ့လိုက္ဘဲ ျဖစ္္လခပါေရေယ။
ေအအလ္ပီ- ရခို္င္ျပည္လြပ္ေျမာက္ရီး ပါတီကေတာ့ခါ ေထာင္က်နိန္ခေရ လူတိက ေတာခိုပနာ လာလို ့ ပါတီိကို ဆက္လက္ပနာ လုပ္ကတ္ေတအတြက္ လူစုရလာပါေရေ။ ပါတိီကို ျပန္လို ့ေထာင္လာနို္င္ပါေရ ။ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုတိ မ်ားျပားလာပါေရ ။ အခုဆိုေက ဘဂၤလာေဒ့ရွၤနယ္စပ္နာင့္ အိႏၵိယနယ္စပ္ရို ့မွာ ဟိန္ ့နိန္ပါေရ ။ ဥကၠဌခိုင္ရဲခို္င္က ေအအယ္ပီကို ဦးေဆာင္နိ္န္စြာပါေဒ။ ၁၉၈၈-ခုနွစ္မတိုင္ခင္ အေရးအခင္းဖျစ္လာဖို ့ အခ်ိန္မွာ ရခို္ငျပည္သူ ့ညီညြတ္ရီးတပ္ေပါင္းစု ဆိုပနာ NUFA ကို လက္နက္ကို္င္ေတာ္လွန္ရီးအဖြဲ ့ကို ဖြဲ ့ကတ္ပါေရ ။ ယင္းကတဆင့္ NUPA ဖြဲ ့ကတ္ပါေရ ။
NUPA ကို အေကာင္းဆံုး ဖြဲ ့စည္းပီးခစြာက ဗိုလ္ရာဇါျဖစ္ပါေရ ။ ရခို္င္တပ္မေတာ္ ( AA ) အတြက္ ေတာ္လွန္ရီးရဲေဘာ္တိကုိ ဦးေစာထြန္း ( ဗိုလ္ရာဇါနာင့္ အတူအသတ္ခံရသူ ) က ေမတၱာရပ္ခံခ်က္အရ က်ြန္ေတာ္က စုေဆာင္းပို ့ခရပါေရ ။ အခုဘဂၤလာေးဒ့ရွၤမွာ ဟိန္ ့ေရ ေအာင္သန္းေခၚ ဥိးေအးသာေအာင္ တူ ျဖစ္ေတ ခင္မာင္ညိဳေခၚ စၾကာနာင့္ နိုင္နိုင္ ဆိုသူကို အယင္ လႊတ္လိုက္ပါေရ ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေအာင္သန္းကို လႊတ္ပီးပါေရ ။ ယင္းပို္င္နာင့္ပင္ ေတာ္လွန္ရီးရဲေဘာ္တိထဲမွာ ဦးဇင္းတိပါ ေမာင္ရွင္တိကိုပါ လႊတ္ပါေရ ။ ယင္းပိုင္ က်ြန္ေတာ္က ေတာ္လွန္ရီးရဲေဘာ္ရို ့ကို ဂိုးသမားစံေက်ာ္ ( ကုန္တန္း ) က အိ္မ္ကို ပို ့ပနာ ဦးဇင္းေဇယ်သာမိနာင့္ စီ ဘူးသီးေတာင္ကိုလားေရ သေဘာၤာႏွာင့္ လႊတ္ပီးရပါေရ ။ ယင္းပိုင္ ေတာ္လွန္ရီးရဲေဘာ္တိ လႊတ္ပီးနိန္လို ့ ေနာက္ပို္င္းမွာ ဦးဇင္းေဇယ်သာမိက ေဖ့သာကိစၥနာင့္ ေမာင္ေတာက လူငယ္တေယာက္ကို ရန္ရွာပနာ လက္သီးနာင့္ သတ္မိချခီစြာမွာ အရိပ္က်လားခပါေရ ။ စစ္ေတြကိုလာေရ အခါ အဖမ္းခံခရပါေရ ။ ဂိုးသမားစံေက်ာ္နာင့္ ဦးဇင္းေဇယ်သာမိ ရို ့နွစ္ေယာက္ အဖမ္းခံျပီးေက ေက်ာက္ေတာ္ျမိဳ ့နယ္မွာ ပစ္သတ္ပလို္က္ေတလို ့ ၾကားရပါေရ ။ က်ြန္ေတာ့္မွာ မိဖမဲ ့ ေက်ာင္းမွာ ဆရာေတာ္ ဦးပညာစာရပါးမွာ ပုန္းေအာင္းနိန္ျဗီးေက ေနာက္တရက္မွာ ဓါတ္ပံုဆရာကိုေက်ာ္၀င္း( ေစာျပည့္ညိဳ ေဆာင္ေရွ့ ) သား က စက္သီးနာင့္ ကန္ေတာ္္ၾကီးက ပတ္လို ့ ဗ်ိဳင္းျဖဴရြာကို လို္က္ပို ့ပီးလို ့ လြတ္လားစြာမဟုတ္ပါလားေယ။
ထိုင္းနိိိိိိိိိုင္ငံ ဘန္ေကာက္ေရာက္ေတအခါ က်ြန္ေတာ္ရို ့ ပင္လယ္ကျဖတ္ပနာ အိႏၵိယနို္င္ငံ အက္ဒမန္က်ြန္းမွာ စစ္စခမ္းခ်ဖို ့ ဆိုစြာအေၾကာင္း ဗိုလ္ရာဇါနာင့္ ေျပာျဖစ္ကတ္ပါေရ ။ က်ြန္ေတာ္္နာင့္ ဗိုလ္ခိုင္ေက်ာ္ခို္င္( အာရီဇိုးနားျပည္နယ္ -အေမရိကန္နိုင္ငံ ) က လာအိုနိုင္ငံကို အယင္ထြက္ျဗီးေက အိႏၵိယနို္င္ငံ ကာလကတၱားျမိဳ ့ကို ထြက္လာကတ္ရပါေရ ။ ယင္းကတဆင့္ ဘဂၤလားေဒံရွ္နို္င္ငံ ဒကၠားကို ၀င္ရပါေရ ။ အမ်ားမၾကာခင္မွာ ဗိုလ္ရာဇါရို ့ကို လုပ္ၾကံေရ သတင္းၾကားရစြာပါကားေယ ။ ယင္းအခ်ိန္ကပင္ စလို ့ NUPA ဆိုစြာလဲ ျပိဳက်လားစြာပါဗ်န္ေယ။ NUPA အစပိုင္းမွာ ALP ပါနိန္ခေကလဲ ေနာက္ပိုင္းမွာ မပါခပါဗ်န္။
ေနာက္ပိုင္းခါ ေအအယ္လ္ပီက ယင္းအဖြဲ ့က နဳတ္ထြက္လားခပါေရ ။ ၈၈-အေရးအခင္းျဖစ္လာေရအခါ ALD က ဦးသာနို ့က ျပည္ပကိုထြက္လာပါေရ ၊ ဦးေအာင္၀င္း ( နယ္သာလန္ ) ။ ဦးေက်ာ္သိန္းေမာင္ ( ၾသစေတးလီးယားနို္င္ငံ ) ။ ဦးသာဇံ ( ျပန္၀င္လားသူ) ။ သႏၱာျမီေမာင္ေမာင္ ( ကဗ်ာဆရာ) ျပန္၀င္လားသူ ။ ရို ့ ထြက္လာကတ္ပါေရ ။
ဦးသာနို ့က ျပည္ပမွာ အိႏၵိယနို္င္ငံ နယူးေဒလီျမိဳ ့မွာ ALD ကို လူငယ္ေခ် -၅-ေယာက္ေလာက္နာင့္ ဖြဲ ့ပါေရ ။ ယင္းခ်င့္နာင့္ပင္ NCGUB မွာ ၀န္ၾကီးနိန္ရာပါလားချဗီးေက ေနာက္ဆံုးမွာ ၀န္ၾကီးျပဳတ္လားပေါရ ။ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ ့ျဖစ္ေတ ENC က ရခို္င္ေတာ္လွန္ရီးအဖြဲ ့တိနာင့္ နို္င္ငံရီးအဖြဲ ့ကို ေပါင္းပနာ စုဖြဲ ့ဖို ့ အတြက္လွဴပ္ရွားလာပါေရ ။ ALD က ဦးသာနို ့က ဦးေဆာင္ပနာ ဖြဲ ့စည္းဖို ့အတြက္ ေတာထဲက ဦးသိန္းေဖ ရို ့ အဖြဲ့ကို နယူးေဒလီျမိဳ ့ကို ေခၚယူခပါေရ ။ နယူးေဒလီျမိဳ ့မွာ ANC ညီလာခံ လုပ္ပနာ တပ္ေပါင္းစုသ႑န္ ဖြဲ ့စည္းကတ္ျဖစ္ပေါရ ။ ဥကၠဌမထားဘဲ အတြင္းေရးမွဴး ရာထူးနာင့္ က ဗကပ ပါတီိမွာ လုပ္ခေရ ဦးေမာင္ေမာင္က အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ တာ၀န္ဖမ္းေဆာင္ခြင့္ ရပါေရ ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ သတင္းထြက္လာစြာက သမိုင္းလိမ္ကုလားကို အသိအမွတ္ျပဳဖို ့အတြက္ ANC ကို အသံုးခ်လိုက္ကတ္ဗ်န္ဆိုစြာကို ၾကားသိလာရပါေရ ။ နယူးေဒလီျမိဳ ့မွာ က်င္းပခေရ ANC ညီလာခံမွာ က်ြန္ေတာ္က တပါတိီတည္းျဖစ္ေအာင္ လုပ္ကတ္ပါလို ့ တိုက္တြန္းခပါေရ ။ တဖြဲ ့တည္းျဖစ္ေအာင္ လုပ္ကတ္ပါလို ့ တိုက္တြန္းခပါေရ ။ ရခို္င္အမ်ိုဳသားနိန္ ့ကို သတ္မွတ္ကတ္ဖို ့ တင္ျပခပါေရ ။ ANC ညီလာခံမွာ အရပ္သားျဖစ္နိန္ေရ ဥကၠဌအျဖစ္ ဦးေမာင္ေမာင္ကို က်ြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ မဲစာရင္းေကာက္ဗ်ာလ္ တင္ပီးခစြာပါေယ။
ယင္းညီလာခံကို ဗီြဒီယိုရိုက္ထားစြာတိ ဟိန္ ့ပါေရ ။ ေယေကလဲ လူတိသိေအာင္ တခါေခ်လဲ မျဖန္ ့စြာကိုေတာ့ သိနိ္န္ရပါေရ ။ က်ြန္ေတာ္ရို ့တိ ဇါပိုင္ တိုက္တြန္းခေလ ၾကိဳးစာားခေလ ဆိုစြာကို ယင္းဗီြဒီိယုိတိတ္ေခြကို လူတိကရာ ၾကည့္လို ့ ဟိန္ ့ေက သိနိုင္ကတ္ပါဖို ့ရာ။ ယင္းခ်င့္က သမိုင္းတခုပါေဒ။ ဒုတိယအၾကိမ္ ANC ညီလာခံကို နယူးေဒလီျမိဳ ့မွာ ဆက္လို ့ လုပ္လာေရအခါ ပိုလို ့ဆိုး၀ါးလားခပါဗ်န္္။ သမိုင္းလိမ္ကုလားတိကို လက္ခံထားေရလူတိက ဟိန္ ့နိန္ေရအတြက္ ေကာင္းေကာင္း ျပသနာျဖစ္လာကတ္ပါဗ်န္။ ညီလာခံ လုပ္လို ့ ျဗီးစြာနာင့္ ေအအ္လ္ပီက နဳတ္ထြက္လားပါဗ်ာလ္။ နဳတ္ထြက္လားခစြာလဲ ညစ္ပတ္မွူတိ ဟိန္ ့လာကတ္ေတအတက္ ပါတီကြဲ လို ့ ျဖစ္လာစြာပါေဒ။ တနားနိန္ေက ANC ကို ဦးေဆာင္ဦးရြက္ ဖြဲ ့စည္းခေရ ALD က ဦးသာနိဳ ့ က မလာပါဗ်ာလ္ ။ ယင္းပိုင္နာင့္ပင္ DPA တတိုင္တည္းရာ ဟိန္ ့နိန္ျဗီးေက ANC နာမည္ခံပနာ ရပ္တည္လားစြာပါရာ။
ေနာက္ပိုင္းမွာ ALD က ဦးထြန္း၀င္း နာင့္ ဦးေအာင္ထြန္းစိန္ ( မၾကာမွီက ၀င္လားသူ ) ရို ့ ထိုင္းနို္င္ငံကို ထြက္လာကတ္ပါေရ ။ ဦးေအာင္ထြန္းစိန္က မေလးရွားမွာ ျပုလုပ္ေတ ANC ညီလာခံကို လားလို ့တက္ပါေရ ။
ယင္းညီလာခံမွာ ALD ကို္ယ္စားလွယ္ အျဖစ္တက္စြာပါရာ ။ ဇါျဖစ္လို ့ဆိုေက ALD လႊတ္ေတာ္အမတ္တေယာက္ျဖစ္နိ္လို ့ပါရာ။ NUPA ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ဦးပဒီးျဖဴက တက္ပါေရ ။ သဘာပတိ အျဖစ္ ေဆာင္၇ြက္ပါေရ ။ NUPA က ျဖစ္ေတအတြက္ ဦးပဒီးျဖဴမွာ ANC သဘာပတိလဲ ဆက္လို ့ ျပန္လို ့ျဖစ္ပါေရ ။ ယင္းမေလးရွားညီလာခံ ANC တိုင္သားတိကို ENC က ေဖ့သာမေထာက္ပံ႔လို ့ သိရပေါရ ။ ေယေက ထိုင္းနို္င္ငံမွာ ANC ညီလာခံ တခုကို ထပ္လို ့ လုပ္ျဖစ္ကတ္ပါေရ ။ ယင္းအဖြဲ့မွာလဲ ALD ပါပါေရ ။ ေယေကလဲ ဦးေအာင္ထြန္းစိန္ မဟုတ္။ ဦးေအာင္ထြန္းစိန္က ထိုင္းနို္င္ငံမွာနိန္ေကလဲ ယင္းညီလာခံကို မတက္ပါေယ။ ဦးထြန္း၀င္းရာ တက္ပါေရ ။ အိႏၵိယနို္င္ငံ နယူးေဒလီျမိဳ ့မွာ နိန္ေရ ဦးသာနိဳးက အသက္ၾကီးလို ့ မတက္စြာလား ၊ ေဖ့သာမတတ္နို္င္လို ့ မတက္စြာလား မသိပါေဒ။ ထူးျခားနိန္စြာက ရကၡိဳင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားကြန္ဂရက္ အဖြဲ ့က ေက်ာင္းသားလုငယ္တိက ထိုင္းနို္င္ငံ ANC ကို ဦးစီးပနာ လုပ္ကတ္စြာပါေဒ။
ယင္းခ်င့္မွာ AASYC ၊ ALD ၊ NUPA ရို ့ပါပါေရ ။ ေယေကလဲ ဦးပဒီးျဖဴ မဟုတ္ဘဲ NUPA ကို ဦးေဆာင္လာပနာတက္လာစြာက ေဒါက္တာခင္ေမာင္ ျဖစ္ပါေရ ။ DPA က ဦးသိန္းေဖ ရို ့ မပါပါေယ။ ANC ႏွစ္ခုစလံုးမွာ ALP က မတက္ပါေဒ။
အခုဆိုေက ျပည္ပမွာ မေလးရွား ANC ။ ထိုင္း ANC ဟိန္ ့ပါေရ ။ ALD ကလဲ ဦးထြန္း၀င္းရို ့ ALD နာင့္ ဦးေအာင္ထြန္းစိန္ ALD မတူေရပိုင္ ေနာက္ထပ္ျပည္ပမွာ ဖြဲ့ထားကတ္ေတ ALD ကလဲ ဟိန္ ့နိန္ပါေရ ။ ALD ကလဲ ကြဲနိန္ေရ သေဘာပါရာေဒ။ မကြဲစြာကေတာ့ခါ ဦးသိန္းေဖ ဦးေဆာင္ေရ DPA နာင့္ ဥကၠဌ ခိုင္ရဲခိုင္ဦးစီးေရ ေအအယ္လ္ပီ ျဖစ္ပါေရ ။ အမွန္က ယင္းႏွစ္ဖြဲ ့ကရာ ေပါင္းနိုင္ခေက ရခိုင္ျပည္ေတာ္လွန္ရီးူ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ ့တိက ေကာင္းေကာင္း အားရဖို ့ေကာင္းပါဖို ့ေဒ။ အခုေတာ့ ဇါသူ ့ကို အဖက္လုပ္ပနာ ေျပာရပါဖို ့လဲ ဆိုေရပိုင္ ျဖစ္နိ္န္ကတ္ေတအတြက္ မ်ိဳးဆက္သစ္ကေလေခ်တိမွာ ျပသနာျဖစ္သံၾကားနိန္ရပါေရ ။ ဇါျဖစ္လို ့ဆိုေက NUPA ဆိုစြာ လက္နက္ဆိုလို ့ တေခ်ာင္းလဲ မဟိန္ ့ပါဗ်ာလ္ကားေယ ။ စစ္အစိုးရပါးမွာ ဒူးေထာက္လားခေရ ဦးပဒီးျဖဴမွာ NUPA သဘာပတိိ ဆိုေကလဲ လက္နက္ဆိုလို ့ တေခ်ာင္းလဲ မဟိန္ ့ေရ ပို္င္ ေဒါက္တာခင္ေမာင္မွာလဲ NUPA နာမည္ခံထားေကလဲ သနတ္တေခ်ာင္းလဲ မဟိန္ ့ပါကားေဒ။
ေယဇူးနာင့္ NUPA အဖြဲ ့က ျပသနာ မျဖစ္ပါေဒ။ အဓိကက ALP နာင့္ DPA ႏွစ္တိုင္သား ျပသနာပါေယ။ ေဒခ်င့္ေရ ရခို္ငေတာ္လွန္ရီး ျပသနာျဖစ္နိ္န္စြာပါခ်င့္ ။ ေဒတိုင္သားႏွစ္ဖြဲ ့က ညီညြတ္လို ့ရာ ဟိန္ ့ခေက ေျပာစရာမလိုပါကားေယ။
မဆလေခတ္ခါ ထူးျခားမူႏွစ္ခု ျဖစ္ခပါေရ ။ ယင္းခ်င့္က ဥကၠဌ ဦးေက်ာ္ဇံရႊီးက ငပလီမွာ ျငိမမ္းခ်မ္းရီးေဆြးေႏြးေရအခါ မဆလအစိုးရကို သီးျခားသမတနို္င္ငံ ထူေထာင္လိုေရ ဆိုပနာ ေၾကညာခပါေရ ။ ယင္းပိုင္ေၾကညာစြာမွာ ဦးေက်ာ္ဇံရႊီးေဘးနားမွာ ဦးသိန္းေဖ -DPA - လဲ တက္ေရာက္ပါနိန္စြာ တြိရပါေရ ။ ေနာက္တခုက ဦးထိန္လင္း ဦးေဆာင္ေရ သမတနို္င္ငံထူေထာင္လိုလို ့ အဖမ္းခံရစြာပါေယ။ ယင္းပိုင္ျဖစ္နိ္န္စြာၾကားထဲမွာ ဆရာဦးခင္ေမာင္ ( ၾသစေတးလီးယား ) ရို ့ က ဖမ္းဖို ့လိုက္လို ့ ျပည္ပကို ထြက္ျဗီးရပါေရ ။ သႏၱာေမာင္ေမာင္ ရို ့က အဖမ္းခံနိန္ရပေါရ ။ စစ္ေတြမွာ ဖမ္းသူ ေထာင္က်သူတိနာင့္ ကိုကိုးက်ြန္းပါလို ့ လြပ္လာသူ ဦးေမာင္သိန္းျဖဴ ရို ့တိကလဲ ေကာင္းေကာင္း လွဳပ္ရွားလာကတ္ပါေရ ။
ျပည္တြင္းမွာ ျငိမ္နိန္စြာက - ၁၉၈၈- အေရးအခင္းျဖစ္လာကတ္ေတအခါ ျပည္ပကို ေက်ာင္းသားလူငယ္တိက ထြက္လာကတ္ရပါေရ ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ တတိယနို္င္ငံကို အျခီခ်နိန္ထိုင္ဖို ့ အတြက္ လႊတ္ပီးေရအခါ နို္င္ငံ့တကာကို ရခို္င္လူမ်ိဳးတိ ေရာက္လာကတ္ပါဗ်ာလ္ကားေယ။
ယင္းပိုင္ေရာက္လာကတ္ေတအတြက္ ပထမဆံုး ရခိုင္လူမ်ိဳးတိမွာ အျမတ္တခု ရထားစြာက ဆက္သြယ္ရီးလမ္းေၾကာင္း ျဖစ္ေတ ကြန္ျပဴတာသံုးနိန္ကတ္စြာပါေဒ။ ေယေက ေဒပိုင္သံုးစြဲနိန္ကတ္ေတအခါ အခ်င္းခ်င္း ဖလွယ္ေဆြးေႏြးစြာတိ ၾကားနိန္ရ ျမင္နိန္ရပါေရ ။ ၀မ္းသာစရာတခုက ရခိုင္လူမ်ိဳးေခ်တိမွာ ကိုယ့္ရခို္င္စာပီကို ရီးပနာ ဆက္သြယ္ကတ္စြာျဖစ္ပါေရ ။ ဒုတိယက မ်ိဳးခ်စ္ ရခို္င္လူငယ္မ်ား ဆိုစြာကို သံုးစြဲကတ္စြာပါေဒ။ ေနာက္တခုက အဖရခို္င္ငံေတာ္ကို ျပန္လည္ ရရွိလိုေရ ဆႏၵတိ ထုတ္ေဖၚေျပာလာကတ္စြာပါကား။ ေဒခ်င့္က အက်ိဳးဆက္တိထဲက အေကာင္းဆံုးအျခီအနိန္တိ မဟုတ္ပါလားေယ။
ယင္းပိုင္ဆိုေက ဇါပိုင္လုပ္ကတ္ဖို ့လဲ ။ က်ြန္ေတာ္အထက္က ရီးျပခစြာက မရီးလို ့ မရေရ အျခီအနိန္ျဖစ္လို ့ ရီးျပလို္က္စြာ ျဖစ္ပေါရ ။ ထိုအဖြဲ ့ကို နစ္နာစီခ်င္လို ့ ေဒအဖြဲ ့ကို နစ္နာစီခ်င္လို ့ ထိုပုဂၢိဳလ္ကို တိုက္ခိုက္စီခ်င္လို ့ ရီးခ်င္စြာ မဟုတ္ေၾကာင္း နားလည္ပီးထားစီခ်င္ပါေရ ။ ဇါျဖစ္လို ့ဆိုေက ပါတိီတိ မေပါင္းေက ဇါျဖစ္ဖို ့လဲ ။ ယင္းခ်င့္ကို အျဖီရွာတတ္နို္င္ရပါဖို ့ ။ ေခါင္းေဆာင္တိ မေပါင္းေက ဇါျဖစ္နိန္ပါဖို ့လဲ ။ ယင္းခ်င့္ကို စုေပါင္းအျဖီရွာဖို ့လိုပါဖို ့။ အခုမ်ိဳးဆက္သစ္ ကေလေခ်တိက ၀ီဖန္တတ္ကတ္ပါဗ်ာလ္ ၊ ဇါသူအသံုးမက်လဲ ဆိုစြာကို သိနိုင္ကတ္ပါဗ်ာလ္၊ ခြဲျခားနားလည္ နိ္န္ကတ္ပါဗ်ာလ္ ။ က်ြန္ေတာ္ရို ့ ခ်ျပေျပာနိန္စြာမွာ တေယာက္ကိုလဲ အျပစ္တင္ ေျပာစရာ လိုဖို ့ မဟုတ္ပါေဒ။ သမိုင္းဆိုစြာက ကုိယ့္သမိုင္းကို ကိုယ္တိုင္ ရီးနိန္ကတ္စြာပါရာ ။
ယင္းပိုင္ဆိုေက က်ြန္ေတာ္ရို ့ အေခ်ခါ သိခေရ အေတြးအေခၚတိနာင့္ ဆက္သြယ္မူလမ္းေၾကာင္းတိနာင ့္အခုေခတ္ မ်ိုးဆက္သစ္ ကေလေခ်တိနာင့္ ဇါကြာျခားမူ ဟိန္ ့နီပါေလေယ။ က်ြန္ေတာ္ရို ့ က ကုိယ္ပါ-၀င္ခလို ့ ကိုယ္နာင့္ ေပါင္းေရ သူငယ္ခ်င္းတစုေၾကာင့္ နိုင္ငံရီး စိတ္ပါခလို ့ နိုင္္ငံရီးေလာကကို ေရာက္လာရစြာရာ ျဖစ္ပါေရ ။ လူနည္းစုတိပါရာ ။ တေယာက္နာင့္ တေယာက္ ရင္းႏွီးမွ ျဖစ္ကတ္စြာပါရာ ။ အခုေခတ္ေလာက္ ဆက္သြယ္မူလမ္းေၾကာင္း မဟိန္ ့ ့ေရအခါ အမ်ိဳးကို ခ်စ္ဖို ့ စကား ေျပာနို္င္ေရ အျခီအနိန္ မဟိန္ ့ပါေဒ။ အခုေတာ့ မ်ိဳးဆက္သစ္ လူငယ္ေမာင္မယ္တိက အမ်ိဳးကိုခ်စ္ဖို ့ စကား ေျပာနိုင္ကတ္ပါဗ်ာလ္ကား။ နိုင္ငံျခားမွာ ေရာက္နိန္ေရ မ်ိဳးဆက္သစ္ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိက အမ်ိဳးကို ခ်စ္ေတ စကား ေျပာကတ္ဖို ့ ဗ်ာလ္မဟုတ္ပါလားေယ။ အဖရခို္င္နို္င္ငံေတာ္ကို ျပန္လို ့ ရရွိဖို ့ အတြက္ ေျပာဆိုကတ္ဖို ့ မဟုတ္ပါလားေယ။ ေဒခ်င့္ေရ တန္ဖိုးျဖတ္လို ့ မရေရ အက်ိဳးေက်းဇူးတခု ပါေယ။ မ်ိဳးဆက္သစ္တိအတြက္ အလားအလာေကာင္းတခုပါကား ေဒ။
မ်ိဳးဆက္သစ္ လူငယ္တိက လူၾကီးတိကို စုေပါင္းဖို ့ အတြက္ တိုက္တြန္းကတ္စီခ်င္ပါေရ ။ ပါတီတိကို တပါတီတည္းျဖစ္ေအာင္ တိုက္တြန္းကတ္စီခ်င္ပါေရ ။
အခုဆိုေက ျပည္တြင္းမွာ ALD က ဦးေအးသာေအာင္က-၂၁- ရာစု ပင္လံုညီလာခံ လုပ္ဖို ့အတြက္ ေကာင္းေကာင္းတိုက္တြန္းနိန္ပါေရ ။ ပထမပင္လံုညီလာခံမွာ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိက လက္မွတ္လဲ မထိုးခရဘဲ လားတက္ျခီစြာမွာ ရခို္င္လူမ်ိဳးတိက တိုင္းရင္းသား ျဖစ္လားခေရ မဟုတ္ပါလားေယ။ ကိုလိုနီျဖစ္လားခစြာ ပထမပင္လံုပါေယ။ က်ြန္ဘ၀က လံုး၀မလြပ္ေျမာက္ရေအာင္ ဦးေအးသာေအာင္က အခုဆက္လို ့ လုပ္နိ္န္စြာပါေဒ။ ပင္လံုသေဘာကို မသိဘဲ နို္င္ငံရီးလုပ္နိန္ေရ ဦးေအးသာေအာင္ကို က်ြန္ေတာ္ရို ့ က သတိထားရပါဖို ့လိုနိန္ပါဗ်န္ ။
ေတာ္လွန္ရီးခရီး၀ယ္ စာအုပ္ကို ရီးသူ ဘံုေပါက္သာေက်ာ္က ရခိုင္နိုင္ငံရီးသမားတိ ၀န္ၾကီးရာထူးကို ယူလိုက္လို ့ ( ဦးေအာင္ဇံေ၀ - ဦးဘေစာ) ရို ့ေၾကာင့္ ေဒပိုင္ျဖစ္လားခေရလို ့ ယင္းစာအုပ္မွာ အတိအလင္း ရီးထားပါေရ ေဒ။
အခုလဲ ဦးေအာင္ဇံေ၀က ေအာင္ဆန္းကို ေပါင္းလို ့ ရခိုင္နိုင္ငံေတာ္ေပ်ာက္လားခေရပိုင္ ဦးေအးသာေအာင္က ေအာင္ဆန္းစုၾကည္နာင့္ ေပါင္းပနာ လုပ္နိန္စြာကိုေတာ့ ေကာင္းေကာင္းၾကီး ကန္ ့ကြက္ရပါဖို ့ေဒ ။။။
ခိုင္ေအာင္ေက်ာ္(နယူးေယာက္)
အထက္ပါေဆာင္းပါးေရ ေဆာင္းပါးရွင္၏အာေဘာ္ရာၿဖစ္ေတ ေလး၀တီအာေဘာ္မဟုတ္ပါ.
