ရခုိင္ေတာ္လွန္ေရး မေအာင္ျမင္ရေရ အေၾကာင္းတရားတိ
အဖိႏွိပ္ခံအာဏာရွင္ ႏုိင္ငံအမ်ားစုမွာ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္ကုိ ဆင္ႏြဲဖုိ႔လုိ႔ စုိင္းစားဆုံးျဖတ္လုိက္ေက အယင္ဆုံး လုပ္ကတ္စြာက ေလ့လာေရး ပုံစံကနိန္စၿပီးေက လုပ္ကတ္စြာကုိ တြီ႕ရေရ။ ေလ့လာေရးအုပ္စု (study group) အဆင့္ကနိန္ ေျမေအာက္ပါတီ၊ ပုံမွန္ပါတီဆုိၿပီးေက တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ အဆင့္ျမင့္လာတတ္တယ္။ အကြ်န္ရုိ႕ ရခုိင္ပါတီတိ၊ ဗမာျပည္က အျခားပါတီတိကုိ ေလ့လာၾကည့္လုိက္ေက ပါတီေထာင္ဖုိ႔၊ အဖြဲ႕ေထာင္ဖုိ႔ သူငယ္ခ်င္း၊ ရင္းႏွီးမိတ္ေဆြတိကုိ “မင္းပါဖုိ႔လား…လာ အစည္းအေ၀း တက္ဖုိ႔ လားမယ္” ပုံစံ ဆြဲေခၚၿပီးေက စုဖြဲ႕ တတ္ကတ္တယ္။ ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရး အေတြးအေခၚကုိ ထည့္သြင္း မစုိင္းစားဘဲ ရင္းႏွီးမႈကုိ အေျချပဳထားၿပီးေက ပါတီ၊ အဖြဲ႕အစည္းတိ ေထာင္ကတ္စြာကမ်ားေရ။ ယင္းပုံစံကုိ ရင္းႏွီးမႈကုိ အေျခခံေရႏုိင္ငံေရး (Friendship-based politics) လုိ႔ သုံးသပ္ခ်င္ေရ။ ဖဲသာရွိလူ ဘ႑ာေရးမွဴးတာ၀န္၊ နည္းနည္း အသက္ႀကီးလူ ဥကၠဌ၊ အေျပာအေဟာေကာင္းေရလူ စည္းရုံးေရးမွဴး ဆုိၿပီးေက လက္တန္း တာ၀န္တိကုိ ခြဲ၀ီကတ္စြာကုိလဲ တြီ႔ရေရ။ ယင္းပုိင္ပုံစံတိစြာ ရပ္ရြာ သာေရးနာေရးအဖြဲ႕တိအတြက္ ျပႆနာအႀကီးအက်ယ္ မရွိေကေလ့ တမ်ဳိးသားလုံးကုိ ဦးေဆာင္ပနာ တုိက္ပြဲ၀င္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ ဖြဲ႕စည္းကတ္ေတ ေတာ္လွန္ေရး၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီအတြက္ အမ်ားႀကီး စုိင္းစားဖုိ႔လုိလာေရ။
ပပြင့္လလင္း ေ၀ဖန္ရဖုိ႔ဆုိေက လက္ဟိ ရခုိင့္ေတာ္လွန္ေရး လမ္းေၾကာင္းမွာ အားရစရာတိေတာ့ ေကာင္းမတြီ႕ရ။ ယကေလ့ တခုအားေကာင္းလာစြာက ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရးကုိ လူငယ္တိ၊ ေက်ာင္းသားတိ အယင္ခါထက္ စိတ္၀င္စားမႈ ျပလာစြာကုိ တြီ႕ရစြာ ျဖစ္တယ္။ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က်ပါ၀င္ မလုပ္ေဆာင္ႏုိင္ေကေတာင္ ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရးစြာ ေလ့လာစရာ တခုအျဖစ္ သေဘာထား လာကတ္စြာကုိ ျမင္တြီ႕လာရေရ။ ယင္းခ်င့္က ေကာင္းေရအခ်က္တခု ျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခုက သတင္းနည္းပညာ အက်ဳိးေက်းဇူး ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ လူငယ္တိစြာ အယင္ခါထက္ တေယာက္နဲ႕တေယာက္ ရင္းႏွီးဆက္စပ္မႈ ျဖစ္လာစြာ ျဖစ္တယ္။ ႏုိင္ငံေရးနဲ႕ဆုိင္ေရ သတင္းအခ်က္အလက္တိကုိ ပုံမွန္ဖတ္ႏုိင္၊ ဖလွယ္နိန္ကတ္စြာကုိေလ့ တြီ႕ရေရ။ တခ်ဳိ႕ကေလ့ နည္းပညာကုိ လြဲမွားေရ နည္းနဲ႕ တေယာက္နဲ႕တေယာက္ အျပန္အလွန္တုိက္ခုိက္ဖုိ႕ အတြက္ေလာက္ရာ သုံးနိန္ကတ္သိေရ။ ယကေလ့ ေကာင္းမၾကာခင္ အခ်ိန္အတြင္းမွာ ယင္းမ်ဳိးအျပဳအမူတိေပ်ာက္ကြယ္လာ
ရခုိင္ေတာ္လွန္ေရး မေအာင္ျမင္ရေရ အေၾကာင္းတရားတိ လုိ႔ ဆုိထားေရအတြက္ ေခါင္းစဥ္ကုိ ျမင္ကတည္းကပင္ အဆုိးအျမင္ အေတြးအေခၚတိကုိ ျဖန္႔ေ၀ဖုိ႔လုိ႕ မယူဆစီခ်င္။ ဇာအတြက္လဲမိန္းေက မေအာင္ျမင္ရေရ အေၾကာင္းတရားကုိ ေျဖရွင္းႏုိင္မွရာ ေအာင္ျမင္ႏုိင္ေရ လမ္းေၾကာင္းကုိ ရာတြီ႕ဖုိ႔ဆုိေရ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ သုံးသပ္ထားစြာ ျဖစ္လုိ႔။ တခ်ဳိ႕အသုံးအႏႈန္းတိစြာ ေဒါသသံ သင့္ခ်င္ေကေလ့ သင့္ဖုိ႔။ ယကေလ့ ဆုိလုိရင္းကုိေရာက္ေအာင္ မသုံးမျဖစ္သုံးရစြာျဖစ္လုိ႔ စာဖတ္လူတိ နားလည္ခြင့္လြတ္ႏုိင္ဖုိ႔လုိ႕ ယုံၾကည္ေရ။
ေအနိန္႔လက္ဟိ ရခုိင္ျပည္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ႏုိင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းတိစြာ ဦးတည္ခ်က္မဟိ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္မဟိ၊ ဗ်ဴဟာမဟိ စိတ္ရူးေပါက္ ထလုပ္နိန္ကတ္စြာကုိ တြီ႕နိန္ရေရ။ ဗဟုိခ်က္မ မဟိေရ ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈနဲ႕ ဆင္တူေရ။ ဗဟုိခ်က္မ မဟိဆုိစြာ ဦးေဆာင္ပါတီ (တပ္ဦးပါတီ)၊ ဦးေဆာင္ပုဂၢိဳလ္ မဟိလုိ႔ ဆုိလုိခ်င္စြာမဟုတ္။ ဇာအေပၚမွာ အေျချပဳၿပီးေက လႈပ္ရွားနိန္လဲဆုိစြာ ဗဟုိခ်က္မတန္ဖုိး (core value) ေပ်ာက္ဆုံးနိန္စြာ ျဖစ္တယ္။
အဂုတင္ျပဖုိ႔အေၾကာင္းအရာတိမွာ မိတ္ဆက္သေဘာအနိန္နဲ႕ ရခုိင္ျပည္လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေ
(၁) တန္လာ မတန္လာ
အဂုရခုိင္ျပည္ လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေရးတိစြာ လူစုေရ၊ ရန္သူနဲ႕ ၀ီးေရ ေတာတနိန္ရာမွာ စခန္းခ်ေရ၊ ကုိယ္ကာယတနား ေလ့က်င့္ေရ၊ ထမင္းခ်က္စားေရ ယင္းခ်င့္စြာ ပုံမွန္ျဖစ္နိန္ေရ။ တခါတခါ ရန္သူနဲ႕ ဆုံေက “ေဘာင္း ေဘာင္း” ေလး၊ ငါး၊ ဆယ္ေခါက္ပစ္ၿပီးေက ထြက္ၿပီးကတ္တယ္။ တႏွစ္မွာ ႏွစ္ခါ သုံးခါ တုိက္ပြဲေခ်တိကုိ ျပည္သူလူထု ယုံၾကည္မႈရဖုိ႔၊ ဖဲသာ ေငြေၾကးေကာက္ခံလုိ႔ရဖုိ႕အတြက္ ဆင္ႏြဲစြာတိကုိ ၾကားသိရေရ။ ကုိယ့္ဘက္က ရဲေဘာ္တေယာက္ ႏွစ္ေယာက္ က်ဆုံးေရ၊ ရန္သူ႔ ဘက္က ေလး၊ ငါးေယာက္ က်ဆုံးေရ။ ယေလာက္လုိ႔ရာ ျမင္တြီ႕ရေရ။ ကုိယ့္ဘက္က ရဲေဘာ္ တေယာက္၊ ႏွစ္ ေယာက္က်စြာနဲ႕ ရန္သူ႕ဘက္က ေလး၊ ငါးေယာက္ က်စြာနဲ႕ တန္လာ မတန္လာ စုိင္းစားၾကည့္မိေရ။ အဂုအခ်ိန္မွာ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ဖုိ႔လူ ကေကာင္း ရွားလားဗ်ာလ္။ ေတာ္လွန္ေရးမ်ဳိးဆက္ျပတ္တယ္လုိ႔ ေျပာရဖုိ႕လား၊ လူငယ္တိေရစီးေၾကာင္းေျပာင္းစြာ
(၂) ပါတီေလ့လာေရး
ပါတီတခုမွာ ပါတီေလ့လာေရးဆုိစြာကုိ ေဘာင္ခတ္ထားလုိ႔မရႏုိင္။ ပါတီရဲေဘာ္တိေခါင္းထဲကုိ ျပင္ပက အေတြးအေခၚတခု (ႏုိင္ငံေရးအေတြးအေခၚ၊ ရန္သူဘက္က လာေရ အေတြးအေခၚေလ့ ျဖစ္ႏုိင္ပါေရ) ၀င္လားေက ပါတီၿပိဳကြဲလားဖုိ႕ဆုိေရ အေတြးနဲ႕ ပါတီေခါင္းေဆာင္တိစြာ ရဲေဘာ္တိ စာပီေလ့လာေရး၊ မီဒီယာတိနဲ႕ အဆက္အစပ္တိကုိ ပိတ္ပင္ထားလုိ႔မရ။ ခုိင္မာေရအေတြး အေခၚတခုကုိ ကုိင္စြဲထားေက ဇာအေတြးအေခၚကုိမဆုိ ေခ်ဖ်က္ႏုိင္ေရ၊ ၾက့ံၾက့ံခံႏုိင္ေရ။ ခုိင္မာေရ၊ အစမ္းသပ္ခံႏုိင္ေရ အေတြး အေခၚကုိ မတည္ေဆာက္ႏုိင္ဘဲ ပါတီကုိ လူအေရအတြက္မ်ားဖုိ႔ တခုတည္းနဲ႕ တည္ေဆာက္ေက တပ္တြင္းပုန္ကန္မႈတိထိ ျဖစ္လားႏုိင္ေရဆုိစြာကုိ သတိခ်ပ္ဖုိ႕သင့္ေရ။ ခြဲထြက္ေရ၊ ပါတီ ႏွစ္ျခမ္းကြဲေရ အဆင့္ထိ ျဖစ္လားႏုိင္ေရ။ ေအခ်င့္ကုိ မဖတ္ရ ထုိခ်င့္မေလ့လာရ တားျမစ္ထားလုိ႔ မရႏုိင္။ ပါတီတြင္းမွာ ပန္းေပါင္းတရာ ပြင့္ဖုိ႔လုိေရ၊ အေတြးအေခၚေပါင္းစုံ ဖြံ႕ၿဖိဳးနိန္ဖုိ႔ လုိအပ္တယ္။ အေတြးအေခၚေပါင္းစုံအၿပိဳင္အဆုိ
(၃) အေျပာင္းလဲကုိ လုိလားေရ စိတ္
ေနာက္တခုက ပါတီတခုမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတခုမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ပုံမွန္အေျခအေနကုိ မႀကိဳက္ မႏွစ္သက္လုိ႔ လမ္းေၾကာင္း သစ္ ေဖာက္ခ်င္လူတိအမ်ားႀကီးရွိေရ။ ယင္းခ်င့္ကုိ လမ္းေၾကာင္းသစ္ ေဖာက္ခ်င္ေရလူတိလုိ႔ ဆုိကတ္တယ္။ စြန္႔ဦးထြက္တီထြင္ ရွင္လုိ႔လဲ သုံးႏႈန္းကတ္တယ္။ ယင္းလူတိအေတြးအေခၚစြာ သာမန္လမ္းရုိးေဟာင္းက အေတြးအေခၚတိနဲ႕ တူႏုိင္ဖုိ႔မဟုတ္။ ယင္းစိတ္ဓါတ္မ်ဳိးရွိေရ လူသစ္တိကုိ တခ်ဳိ႕လမ္းေဟာင္းက လူတိက အျမင္မၾကည္မႈတိနဲ႕ နိမ္ခ်ေက ဆက္ဆံခ်င္စြာတိေလ့ တခ်ဳိ႕ ပါတီတိမွာ တြီ႕ရေရ။ လမ္းေၾကင္းသစ္တိ၊ အေတြးအေခၚသစ္တိ၊ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္အသစ္တိစြာ ယင္းပုိင္ ေဖာက္ထြက္ခ်င္ေရ လူတိဘက္က ထြက္လာတတ္တယ္။ အနီးစပ္ဆုံးဥပမာပီးရဖုိ႕ဆုိေက ရခုိင္ေတာ္လွန္ေရးထဲက ဗုိလ္ရာဇာရုိ႕ပုိင္ လူမ်ဳိးတိ ျဖစ္တယ္။ ဗုိလ္ရာဇာေစာ္ ႏွစ္ေပါင္းအၾကာႀကီး တုိးတက္မႈေလ့မဟိ ပ်က္စီးမႈလဲမဟိ အသက္တိႀကီးရင့္လာၿပီးေက ေအအတုိင္း ေတာထဲမွာ ၀ါးတုတ္ခ်ဳိး၊ ကင္းေစာင့္ဘ၀နဲ႕အေျခအေနကုိ ေျပာင္းလဲဖုိ႔အတြက္ ဖဲသာ၊ လက္နက္စြာ အဓိကက်ေရလုိ႔ ေတြးေခၚ ခေရ။ ေယခါ အေတြးအေခၚေဟာင္းနဲ႕ အေတြးအေခၚသစ္ ပဋိပကၡစြာ ေပၚလာေရ။ ယင္းခ်င့္က ေတာ္လွန္ေရးတခု၊ သမုိင္းတခုမွာ ျဖစ္ရုိးျဖစ္စဥ္ တခုရာျဖစ္တယ္။ ေနာက္ဆုံး သူ႔ပါတီထဲမွာ အေျပာင္းအလဲ လုပ္လုိ႔ မရ၊ အဂုလူတိနဲ႕ ေရွ႕တုိးလုိ႔ မရဆုိေရစိတ္နဲ႕ သီးျခား Arakan Army ျဖစ္လားခရေရ။ ရခုိင္ေတာ္လွန္ေရး ေခတ္သစ္စာမ်က္ႏွာတခုကုိ လူမ်ဳိးတုိင္း အထင္ႀကီးေလးစား ေလာက္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ပီးႏုိင္ခေရ။ ယကေလ့ “ဘုန္းႀကီးလုိ႔ အသက္မရွည္”ဆုိပုိင္ အသက္ငငယ္ရရြယ္နဲ႕ က်ဆုံးလား ခရစြာ ၀မ္းနည္းဖုိ႕ေကာင္းေရ။ ကရင္မွာဆုိေက ဗုိလ္ခ်ဳပ္ျမကုိ ညႊန္းရဖုိ႕။ KNU အတြင္းမွာ တဗုိလ္တမင္းနဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တခု ခ်က္လို႔မရ ႏုိင္ေလာက္ေအာင္ ခရီးမေရာက္ျဖစ္နိန္စြာကုိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ျမက အဖြဲ႕အစည္းတြင္း အာဏာသိမ္းၿပီးေက ကရင္ေတာ္လွန္ေရးကုိ ဦးေဆာင္ခရေရ။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ျမဦးေဆာင္ေရ ကရင္ေတာ္လွန္ေရးစြာ ရန္သူကပါ၊ ကမၻာကပါ အသိအမွတ္ျပဳရေရ အဆင့္ျဖစ္ခရေရ။ ဗုိလ္ရာဇာရုိ႕ပုိင္၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ျမရုိ႕ပုိင္ လူတိက (one in a million) လုိ႔ ဆုိရဖုိ႕။ အေျပာင္းအလဲကုိ လုိလားစိတ္၊ ကုိယ့္လူမ်ဳိးကုိ လူနဲ႕ သူနဲ႕ တူေအာင္ ဆက္ဆံခံရဖုိ႕ဆုိေရ စိတ္ဓါတ္နဲ႕ တုိက္ပြဲ၀င္ခေရ မ်ဳိးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္တိလုိ႔ ဆုိရဖုိ႕။ ယင္းအတြက္နဲ႕ ပါတီအဖြဲ႕အစည္း တခုစြာ ပုိေကာင္းေရအေျပာင္းအလဲတိကုိ ဖန္တီးယူဖုိ႔အတြက္ လမ္းဖြင့္ပီးထားဖုိ႔လုိအပ္တယ္။ အေတြးအေခၚသစ္၊ လုပ္နည္း လုပ္ဟန္ အသစ္တိကုိ ေနရာပီးဆက္ဆံတ္ဖုိ႔ လုိအပ္တယ္။ မဟုတ္ေက “အသက္ႀကီးလုိ႔ ဘုန္းမႀကီး” ဆုိပုိင္ တျဖည္းျဖည္း လုံးပါး ပါးၿပီးေက ေပ်ာက္ကြယ္လားႏုိင္ေရ။
(၄) ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္
ေနာက္တခုက ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္ျဖစ္တယ္။ ပါတီတခုမွာ ေတာ္လွန္ေရး၊ ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္ တေယာက္နဲ႕ တေယာက္ တူႏုိင္ဖုိ႔မဟုတ္။ ေနာက္ၿပီးေက တေယာက္နဲ႕ တေယာက္ ဗီဇဥာဏ္ေလ့ တူႏုိင္ဖုိ႔မဟုတ္။ ဆုိင္ရာဆုိင္ရာ လူတန္းစားအလုိက္၊ ျဖတ္သန္းလာေရ လူမႈအသုိင္းအ၀ုိင္းအလုိက္ ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္၊ ဗီဇ၊ အက်င့္ တခုေလ့ တူဖုိ႔ မဟုတ္။ ယင္းပုိင္ မတူစြာကုိ တူေအာင္ညိႈမယ္ဆုိၿပီးေက အတင္းအဓမၼ လုပ္လုိ႔မရႏုိင္။ ယင္းပုိင္အတင္းအဓမၼညိႈယူလုိ႔ တခ်ဳိ႕ရခုိင္အဖြဲ႕အစည္းတိမွာ စြမ္းရည္ရွိေရ၊ အျမင္ ထက္ျမက္ေရ ႏုိင္ငံေရးသမားတိ မဟိသေလာက္ အားနည္းနိန္စြာကုိ တြီ႕ရေရ။ ယင္းအတြက္နဲ႕ လက္ဟိျမင္နိန္ရေရ ရခုိင္ႏုိင္ငံေရးသမား အမ်ားစုဆုိစြာ “ငါရုိ႕ ရခုိင္ျပည္ကုိ ဗမာတိ ၁၇၈၄ မွာ သိမ္းခေရ၊ အဂုေလ့ ရခုိင္တိကုိ ဗမာတိႏုိင္စားနိန္ေရ၊ ငါရုိ႕ ေတာ္လွန္ရဖုိ႕၊ ကုလားတိေလ့ ရခုိင္ျပည္ကုိအရွင္ခံနိန္ေရ၊ ငါရုိ႕ဆုံးရႈံးလားစြာ လြတ္လပ္ေရး၊ ယင္းအတြက္နဲ႕ လြတ္လပ္ေရး ရေအာင္ လုပ္ရဖုိ႕”ဆုိေရ စကားထက္ အပုိ မေျပာႏုိင္။ “ငါ့ရုိ႕ ယင္းအတြက္နဲ႕ စည္းရုံးဖုိ႕လုိေရ၊ စည္းရုံးဖုိ႔ ငါရုိ႕ ပါတီကုိ ေထာက္ခံ၊ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့” ဆုိရုံေလာက္ရာဟိေရ။ အမွန္တကယ္ ႏုိင္ငံေရး အရည္အခ်င္းရွိေရလူဆုိစြာ သမုိင္းကုိ အလြတ္က်ၿပီးေက ေျပာျပ နိန္ရုံေလာက္နဲ႕မရ။ ဖဲသာတခုတည္းအတြက္ လူၿပိန္းႀကိဳက္ႏုိင္ငံေရးတိကုိ အတုံးလုိက္အခဲလုိက္ ခ်ျပ စည္းရုံးနိန္စြာကုိ တြီ႕နိန္ရေရ။ ယခ်င့္ကုိ ေစတနာရွိေရ ျပည္သူ႕ႏုိင္ငံေရးသမားတိလုိ႔ မေခၚႏုိင္။ ဖဲသာရလုိမႈတခုတည္းနဲ႕ ႏုိင္ငံေရးအသိဥာဏ္ မဖြံ႕ၿဖိဳးသိေရလူတိအႀကိဳက္ လုိက္လုပ္နိန္ကတ္စြာလုိ႔ရာ ေျပာရဖုိ႕။ အမွန္တကယ္ ျဖစ္သင့္စြာကား လူတုိင္း ႏုိင္ငံေရးဗဟုသုတ၊ အသိဥာဏ္၊ ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္ျမင့္တက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ပီးသင့္ေရ။ ယင္းအတြက္နဲ႕ ႏုိင္ငံေရးသမား၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားလုိ႔ ခံယူလူတိကုိယ္တုိင္ ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္ ေကာင္းနိမ့္က်နိန္စြာကုိ တြီ႕ရေရ။ ကုိယ့္စြာကုိ ျပင္ဆင္မႈ၊ ေလ့လာမႈေလ့မရွိကတ္။ “ဟိက ႏြားက ေကာက္လုိ႔လားေက၊ ေနာက္ကႏြားကေလ့ ေကာက္လုိ႕လားဖုိ႕” ဆုိစြာကုိ သတိျပဳသင့္ေရ။ ယင္းပုိင္ လူၿပိန္းႀကိဳက္ ႏုိင္ငံ ေရးသမားတိ ဦးေဆာင္နိန္ေရ ဇာပါတီ၊ အဖြဲ႕အစည္းတိကုိမဆုိ ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရး ဗဟုသုတရွိေရ၊ ေလ့လာလုိက္စားေရ လူတိက လက္ခံအသိအမွတ္ မျပဳႏုိင္စြာ ေသခ်ာေရ။ ယင္းခ်င့္စြာ အမ်ဳိးမခ်စ္လုိ႔လဲမဟုတ္။ လုံး၀လြတ္လပ္ေရး၊ ဖယ္ဒရယ္ - လုံးလာ၊ ျပားလားမသိစြာကုိ ႀကိဳက္စြာေရြး ဆုိလုိ႔ေျပာလုိ႕မရ။ အနစ္သာရျပည့္ေရ ေရြးခ်ယ္မႈဆုိစြာ အသိဥာဏ္ကလာစြာ ျဖစ္ တယ္၊ ခံစားခ်က္က လာစြာမဟုတ္။ သူငယ္တန္းအေခ်ကုိ ဆရာ၀န္လုပ္ခ်င္လာ၊ အင္ဂ်င္နီယာလုပ္ခ်င္လာ လားမိန္းစြာနဲ႕ တူနိန္ ေရ။ ယင္းအတြက္နဲ႕ ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္ တုိးတက္လာဖုိ႔စြာ ေကာင္းအေရးႀကီးေရ။ ရခုိင္တမ်ဳိးသားလုံး ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္ မျမႇင့္သေရြ႕ ရခုိင္ျပည္ေတာ္လွန္ေရး အားေကာင္းဖုိ႔ အလားအလာမဟိႏုိင္။ ယင္းအတြက္နဲ႕ ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္ျမင့္မားလာဖုိ
(၅) ဖဲသာ
ေနာက္ဆုံးတခ်က္အေနနဲ႕ အမွန္တကယ္ ေတာ္လွန္ေရးသမား၊ ႏုိင္ငံေရးသမားဆုိေရလူတိစြာ အေခ်ာင္သမားတိ၊ ကုိယ့္အတၱမွာ အေျချပဳၿပီးေက လႈပ္ရွားနိန္ေရ လူတိဘက္မွာ ဖဲသာနဲ႕ ေစ်းျဖတ္ခံနိန္ရေရ ကိစၥျဖစ္တယ္။ ယင္းခ်င့္စြာ ေတာ္လွန္ေရးသမား၊ ႏုိင္ငံေရးသမားကုိ အျပင္က ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရးကုိ နားမလည္ေရလူတိက ေစ်းျဖတ္တယ္ဆုိေက လက္ခံႏုိင္ေရ။ အဂုက ယပုိင္မဟုတ္။ ပါတီအတြင္းမွာ ေစ်းျဖတ္ခံနိန္ကတ္ရစြာျဖစ္တယ္။ ပါတီထဲက ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရး ေရရည္အျမင္ရွိလူ၊ ေတြးေခၚစုိင္းစားႏုိင္ေရလူတိစြာ ဖဲသာရွာဖုိ႕ တတ္ခ်င္မွ တတ္ကတ္ဖုိ႕။ ယင္းခ်င့္စြာ အစြမ္းအစမဟိလုိ႕လုိ႔ ေျပာလုိ႔မရ။ ဖဲသာရွာဖုိ႔ စြာကုိ စိတ္မ၀င္စားဘဲ ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရးထဲမွာ သူ႕အေတြးကုိ ႏွစ္ျမဳပ္ထားစြာ ျဖစ္ႏုိင္ေရ။ ယင္းပုိင္ သက္တမ္းရင့္၊ ႏုိင္ငံေရး နဲ႕ဆုိင္ေရ အရည္အခ်င္း ျပည့္မီွေရ ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားတိစြာ ပါတီမွာ ၾသဇာအာဏာ မဟိစြာကုိ တြီ႕နိန္ရေရ။ အေၾကာင္းအရာက ဖဲသာမရွာပီးႏုိင္ဆုိေရ အေၾကာင္းအရင္းျဖစ္တယ္။ ယင္းအတြက္နဲ႕ အေတြးအေခၚ ထက္ျမက္ေတလူတိ၊ ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရးကုိ တစုိက္မမတ္ ေလ့လာနိန္ေရပုဂၢိဳလ္တိ တင္ျပအႀကံျပဳေရ အေတြးအေခၚ ေကာင္းတိစြာေလ့ ေဂ်ာင္ထုိး ခံရစြာတိဟိနိန္ေရ။ ယင္းအတြက္ ပါတီစြာ သက္တမ္းရာၾကာလာေရ ႏုိင္ငံေရးအရ၊ စည္းရုံးေရးအရပါ တ၀ဲလည္လည္ ျဖစ္နိန္ ကတ္ရေရ။ ဖဲသာရွာပီးႏုိင္ေရ လူတိကား ပါတီမွာေလ့ ၾသဇာဟိ၊ ထမင္းရွင္ပုိင္ေလ့ အထင္ခံရ၊ ရဲေဘာ္တိကုိေလ့ တပည့္ပုိင္၊ အခုိင္းအေစတိပုိင္ ခုိင္း၊ ကုိယ့္ေလ့ ေတာ္လွန္ေရးဘူဇြာ ျဖစ္ၿပီးေက သာယာနိန္ကတ္စြာတိကုိ တြီ႕ရ။ သူရုိ႕စြာ လက္ဟိ အေျခအေနကုိ ပ်က္လားဖုိ႔စြာကုိ ေၾကာက္တယ္။ ပါတီကုိျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္
နိဂုံးခ်ဳပ္ေျပာခ်င္စြာက အထက္မွာေျပာခေရ အေၾကာင္းအရင္း (၅) ခ်က္စြာ ရခုိင္သမုိင္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္မွ
ရခုိင္သူ၊ ရခုိင္သားတုိင္း ဘ၀မွာ တုိးတက္ေအာင္ျမင္မႈတိ ရႏုိင္ကတ္ပါစီလုိ႔ ဆုေတာင္းမိေရ။
ဦးေမာင္ေက်ာ္ခုိင္
(၃ - ၃ - ၂၀၁၁)
(ရခုိင္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ အက်ဳိးဟိဖုိ႕လုိ႔ ယူဆေက စိတ္ႀကိဳက္ကူးယူေဖာ္ျပ ျဖန္႔၀ီႏုိင္ေရ။)
အဖိႏွိပ္ခံအာဏာရွင္ ႏုိင္ငံအမ်ားစုမွာ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္ကုိ ဆင္ႏြဲဖုိ႔လုိ႔ စုိင္းစားဆုံးျဖတ္လုိက္ေက အယင္ဆုံး လုပ္ကတ္စြာက ေလ့လာေရး ပုံစံကနိန္စၿပီးေက လုပ္ကတ္စြာကုိ တြီ႕ရေရ။ ေလ့လာေရးအုပ္စု (study group) အဆင့္ကနိန္ ေျမေအာက္ပါတီ၊ ပုံမွန္ပါတီဆုိၿပီးေက တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ အဆင့္ျမင့္လာတတ္တယ္။ အကြ်န္ရုိ႕ ရခုိင္ပါတီတိ၊ ဗမာျပည္က အျခားပါတီတိကုိ ေလ့လာၾကည့္လုိက္ေက ပါတီေထာင္ဖုိ႔၊ အဖြဲ႕ေထာင္ဖုိ႔ သူငယ္ခ်င္း၊ ရင္းႏွီးမိတ္ေဆြတိကုိ “မင္းပါဖုိ႔လား…လာ အစည္းအေ၀း တက္ဖုိ႔ လားမယ္” ပုံစံ ဆြဲေခၚၿပီးေက စုဖြဲ႕ တတ္ကတ္တယ္။ ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရး အေတြးအေခၚကုိ ထည့္သြင္း မစုိင္းစားဘဲ ရင္းႏွီးမႈကုိ အေျချပဳထားၿပီးေက ပါတီ၊ အဖြဲ႕အစည္းတိ ေထာင္ကတ္စြာကမ်ားေရ။ ယင္းပုံစံကုိ ရင္းႏွီးမႈကုိ အေျခခံေရႏုိင္ငံေရး (Friendship-based politics) လုိ႔ သုံးသပ္ခ်င္ေရ။ ဖဲသာရွိလူ ဘ႑ာေရးမွဴးတာ၀န္၊ နည္းနည္း အသက္ႀကီးလူ ဥကၠဌ၊ အေျပာအေဟာေကာင္းေရလူ စည္းရုံးေရးမွဴး ဆုိၿပီးေက လက္တန္း တာ၀န္တိကုိ ခြဲ၀ီကတ္စြာကုိလဲ တြီ႔ရေရ။ ယင္းပုိင္ပုံစံတိစြာ ရပ္ရြာ သာေရးနာေရးအဖြဲ႕တိအတြက္ ျပႆနာအႀကီးအက်ယ္ မရွိေကေလ့ တမ်ဳိးသားလုံးကုိ ဦးေဆာင္ပနာ တုိက္ပြဲ၀င္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ ဖြဲ႕စည္းကတ္ေတ ေတာ္လွန္ေရး၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီအတြက္ အမ်ားႀကီး စုိင္းစားဖုိ႔လုိလာေရ။
ပပြင့္လလင္း ေ၀ဖန္ရဖုိ႔ဆုိေက လက္ဟိ ရခုိင့္ေတာ္လွန္ေရး လမ္းေၾကာင္းမွာ အားရစရာတိေတာ့ ေကာင္းမတြီ႕ရ။ ယကေလ့ တခုအားေကာင္းလာစြာက ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရးကုိ လူငယ္တိ၊ ေက်ာင္းသားတိ အယင္ခါထက္ စိတ္၀င္စားမႈ ျပလာစြာကုိ တြီ႕ရစြာ ျဖစ္တယ္။ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က်ပါ၀င္ မလုပ္ေဆာင္ႏုိင္ေကေတာင္ ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရးစြာ ေလ့လာစရာ တခုအျဖစ္ သေဘာထား လာကတ္စြာကုိ ျမင္တြီ႕လာရေရ။ ယင္းခ်င့္က ေကာင္းေရအခ်က္တခု ျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခုက သတင္းနည္းပညာ အက်ဳိးေက်းဇူး ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ လူငယ္တိစြာ အယင္ခါထက္ တေယာက္နဲ႕တေယာက္ ရင္းႏွီးဆက္စပ္မႈ ျဖစ္လာစြာ ျဖစ္တယ္။ ႏုိင္ငံေရးနဲ႕ဆုိင္ေရ သတင္းအခ်က္အလက္တိကုိ ပုံမွန္ဖတ္ႏုိင္၊ ဖလွယ္နိန္ကတ္စြာကုိေလ့ တြီ႕ရေရ။ တခ်ဳိ႕ကေလ့ နည္းပညာကုိ လြဲမွားေရ နည္းနဲ႕ တေယာက္နဲ႕တေယာက္ အျပန္အလွန္တုိက္ခုိက္ဖုိ႕ အတြက္ေလာက္ရာ သုံးနိန္ကတ္သိေရ။ ယကေလ့ ေကာင္းမၾကာခင္ အခ်ိန္အတြင္းမွာ ယင္းမ်ဳိးအျပဳအမူတိေပ်ာက္ကြယ္လာ
ရခုိင္ေတာ္လွန္ေရး မေအာင္ျမင္ရေရ အေၾကာင္းတရားတိ လုိ႔ ဆုိထားေရအတြက္ ေခါင္းစဥ္ကုိ ျမင္ကတည္းကပင္ အဆုိးအျမင္ အေတြးအေခၚတိကုိ ျဖန္႔ေ၀ဖုိ႔လုိ႕ မယူဆစီခ်င္။ ဇာအတြက္လဲမိန္းေက မေအာင္ျမင္ရေရ အေၾကာင္းတရားကုိ ေျဖရွင္းႏုိင္မွရာ ေအာင္ျမင္ႏုိင္ေရ လမ္းေၾကာင္းကုိ ရာတြီ႕ဖုိ႔ဆုိေရ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ သုံးသပ္ထားစြာ ျဖစ္လုိ႔။ တခ်ဳိ႕အသုံးအႏႈန္းတိစြာ ေဒါသသံ သင့္ခ်င္ေကေလ့ သင့္ဖုိ႔။ ယကေလ့ ဆုိလုိရင္းကုိေရာက္ေအာင္ မသုံးမျဖစ္သုံးရစြာျဖစ္လုိ႔ စာဖတ္လူတိ နားလည္ခြင့္လြတ္ႏုိင္ဖုိ႔လုိ႕ ယုံၾကည္ေရ။
ေအနိန္႔လက္ဟိ ရခုိင္ျပည္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ႏုိင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းတိစြာ ဦးတည္ခ်က္မဟိ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္မဟိ၊ ဗ်ဴဟာမဟိ စိတ္ရူးေပါက္ ထလုပ္နိန္ကတ္စြာကုိ တြီ႕နိန္ရေရ။ ဗဟုိခ်က္မ မဟိေရ ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈနဲ႕ ဆင္တူေရ။ ဗဟုိခ်က္မ မဟိဆုိစြာ ဦးေဆာင္ပါတီ (တပ္ဦးပါတီ)၊ ဦးေဆာင္ပုဂၢိဳလ္ မဟိလုိ႔ ဆုိလုိခ်င္စြာမဟုတ္။ ဇာအေပၚမွာ အေျချပဳၿပီးေက လႈပ္ရွားနိန္လဲဆုိစြာ ဗဟုိခ်က္မတန္ဖုိး (core value) ေပ်ာက္ဆုံးနိန္စြာ ျဖစ္တယ္။
အဂုတင္ျပဖုိ႔အေၾကာင္းအရာတိမွာ မိတ္ဆက္သေဘာအနိန္နဲ႕ ရခုိင္ျပည္လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေ
(၁) တန္လာ မတန္လာ
အဂုရခုိင္ျပည္ လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေရးတိစြာ လူစုေရ၊ ရန္သူနဲ႕ ၀ီးေရ ေတာတနိန္ရာမွာ စခန္းခ်ေရ၊ ကုိယ္ကာယတနား ေလ့က်င့္ေရ၊ ထမင္းခ်က္စားေရ ယင္းခ်င့္စြာ ပုံမွန္ျဖစ္နိန္ေရ။ တခါတခါ ရန္သူနဲ႕ ဆုံေက “ေဘာင္း ေဘာင္း” ေလး၊ ငါး၊ ဆယ္ေခါက္ပစ္ၿပီးေက ထြက္ၿပီးကတ္တယ္။ တႏွစ္မွာ ႏွစ္ခါ သုံးခါ တုိက္ပြဲေခ်တိကုိ ျပည္သူလူထု ယုံၾကည္မႈရဖုိ႔၊ ဖဲသာ ေငြေၾကးေကာက္ခံလုိ႔ရဖုိ႕အတြက္ ဆင္ႏြဲစြာတိကုိ ၾကားသိရေရ။ ကုိယ့္ဘက္က ရဲေဘာ္တေယာက္ ႏွစ္ေယာက္ က်ဆုံးေရ၊ ရန္သူ႔ ဘက္က ေလး၊ ငါးေယာက္ က်ဆုံးေရ။ ယေလာက္လုိ႔ရာ ျမင္တြီ႕ရေရ။ ကုိယ့္ဘက္က ရဲေဘာ္ တေယာက္၊ ႏွစ္ ေယာက္က်စြာနဲ႕ ရန္သူ႕ဘက္က ေလး၊ ငါးေယာက္ က်စြာနဲ႕ တန္လာ မတန္လာ စုိင္းစားၾကည့္မိေရ။ အဂုအခ်ိန္မွာ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ဖုိ႔လူ ကေကာင္း ရွားလားဗ်ာလ္။ ေတာ္လွန္ေရးမ်ဳိးဆက္ျပတ္တယ္လုိ႔ ေျပာရဖုိ႕လား၊ လူငယ္တိေရစီးေၾကာင္းေျပာင္းစြာ
(၂) ပါတီေလ့လာေရး
ပါတီတခုမွာ ပါတီေလ့လာေရးဆုိစြာကုိ ေဘာင္ခတ္ထားလုိ႔မရႏုိင္။ ပါတီရဲေဘာ္တိေခါင္းထဲကုိ ျပင္ပက အေတြးအေခၚတခု (ႏုိင္ငံေရးအေတြးအေခၚ၊ ရန္သူဘက္က လာေရ အေတြးအေခၚေလ့ ျဖစ္ႏုိင္ပါေရ) ၀င္လားေက ပါတီၿပိဳကြဲလားဖုိ႕ဆုိေရ အေတြးနဲ႕ ပါတီေခါင္းေဆာင္တိစြာ ရဲေဘာ္တိ စာပီေလ့လာေရး၊ မီဒီယာတိနဲ႕ အဆက္အစပ္တိကုိ ပိတ္ပင္ထားလုိ႔မရ။ ခုိင္မာေရအေတြး အေခၚတခုကုိ ကုိင္စြဲထားေက ဇာအေတြးအေခၚကုိမဆုိ ေခ်ဖ်က္ႏုိင္ေရ၊ ၾက့ံၾက့ံခံႏုိင္ေရ။ ခုိင္မာေရ၊ အစမ္းသပ္ခံႏုိင္ေရ အေတြး အေခၚကုိ မတည္ေဆာက္ႏုိင္ဘဲ ပါတီကုိ လူအေရအတြက္မ်ားဖုိ႔ တခုတည္းနဲ႕ တည္ေဆာက္ေက တပ္တြင္းပုန္ကန္မႈတိထိ ျဖစ္လားႏုိင္ေရဆုိစြာကုိ သတိခ်ပ္ဖုိ႕သင့္ေရ။ ခြဲထြက္ေရ၊ ပါတီ ႏွစ္ျခမ္းကြဲေရ အဆင့္ထိ ျဖစ္လားႏုိင္ေရ။ ေအခ်င့္ကုိ မဖတ္ရ ထုိခ်င့္မေလ့လာရ တားျမစ္ထားလုိ႔ မရႏုိင္။ ပါတီတြင္းမွာ ပန္းေပါင္းတရာ ပြင့္ဖုိ႔လုိေရ၊ အေတြးအေခၚေပါင္းစုံ ဖြံ႕ၿဖိဳးနိန္ဖုိ႔ လုိအပ္တယ္။ အေတြးအေခၚေပါင္းစုံအၿပိဳင္အဆုိ
(၃) အေျပာင္းလဲကုိ လုိလားေရ စိတ္
ေနာက္တခုက ပါတီတခုမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတခုမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ပုံမွန္အေျခအေနကုိ မႀကိဳက္ မႏွစ္သက္လုိ႔ လမ္းေၾကာင္း သစ္ ေဖာက္ခ်င္လူတိအမ်ားႀကီးရွိေရ။ ယင္းခ်င့္ကုိ လမ္းေၾကာင္းသစ္ ေဖာက္ခ်င္ေရလူတိလုိ႔ ဆုိကတ္တယ္။ စြန္႔ဦးထြက္တီထြင္ ရွင္လုိ႔လဲ သုံးႏႈန္းကတ္တယ္။ ယင္းလူတိအေတြးအေခၚစြာ သာမန္လမ္းရုိးေဟာင္းက အေတြးအေခၚတိနဲ႕ တူႏုိင္ဖုိ႔မဟုတ္။ ယင္းစိတ္ဓါတ္မ်ဳိးရွိေရ လူသစ္တိကုိ တခ်ဳိ႕လမ္းေဟာင္းက လူတိက အျမင္မၾကည္မႈတိနဲ႕ နိမ္ခ်ေက ဆက္ဆံခ်င္စြာတိေလ့ တခ်ဳိ႕ ပါတီတိမွာ တြီ႕ရေရ။ လမ္းေၾကင္းသစ္တိ၊ အေတြးအေခၚသစ္တိ၊ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္အသစ္တိစြာ ယင္းပုိင္ ေဖာက္ထြက္ခ်င္ေရ လူတိဘက္က ထြက္လာတတ္တယ္။ အနီးစပ္ဆုံးဥပမာပီးရဖုိ႕ဆုိေက ရခုိင္ေတာ္လွန္ေရးထဲက ဗုိလ္ရာဇာရုိ႕ပုိင္ လူမ်ဳိးတိ ျဖစ္တယ္။ ဗုိလ္ရာဇာေစာ္ ႏွစ္ေပါင္းအၾကာႀကီး တုိးတက္မႈေလ့မဟိ ပ်က္စီးမႈလဲမဟိ အသက္တိႀကီးရင့္လာၿပီးေက ေအအတုိင္း ေတာထဲမွာ ၀ါးတုတ္ခ်ဳိး၊ ကင္းေစာင့္ဘ၀နဲ႕အေျခအေနကုိ ေျပာင္းလဲဖုိ႔အတြက္ ဖဲသာ၊ လက္နက္စြာ အဓိကက်ေရလုိ႔ ေတြးေခၚ ခေရ။ ေယခါ အေတြးအေခၚေဟာင္းနဲ႕ အေတြးအေခၚသစ္ ပဋိပကၡစြာ ေပၚလာေရ။ ယင္းခ်င့္က ေတာ္လွန္ေရးတခု၊ သမုိင္းတခုမွာ ျဖစ္ရုိးျဖစ္စဥ္ တခုရာျဖစ္တယ္။ ေနာက္ဆုံး သူ႔ပါတီထဲမွာ အေျပာင္းအလဲ လုပ္လုိ႔ မရ၊ အဂုလူတိနဲ႕ ေရွ႕တုိးလုိ႔ မရဆုိေရစိတ္နဲ႕ သီးျခား Arakan Army ျဖစ္လားခရေရ။ ရခုိင္ေတာ္လွန္ေရး ေခတ္သစ္စာမ်က္ႏွာတခုကုိ လူမ်ဳိးတုိင္း အထင္ႀကီးေလးစား ေလာက္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ပီးႏုိင္ခေရ။ ယကေလ့ “ဘုန္းႀကီးလုိ႔ အသက္မရွည္”ဆုိပုိင္ အသက္ငငယ္ရရြယ္နဲ႕ က်ဆုံးလား ခရစြာ ၀မ္းနည္းဖုိ႕ေကာင္းေရ။ ကရင္မွာဆုိေက ဗုိလ္ခ်ဳပ္ျမကုိ ညႊန္းရဖုိ႕။ KNU အတြင္းမွာ တဗုိလ္တမင္းနဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တခု ခ်က္လို႔မရ ႏုိင္ေလာက္ေအာင္ ခရီးမေရာက္ျဖစ္နိန္စြာကုိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ျမက အဖြဲ႕အစည္းတြင္း အာဏာသိမ္းၿပီးေက ကရင္ေတာ္လွန္ေရးကုိ ဦးေဆာင္ခရေရ။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ျမဦးေဆာင္ေရ ကရင္ေတာ္လွန္ေရးစြာ ရန္သူကပါ၊ ကမၻာကပါ အသိအမွတ္ျပဳရေရ အဆင့္ျဖစ္ခရေရ။ ဗုိလ္ရာဇာရုိ႕ပုိင္၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ျမရုိ႕ပုိင္ လူတိက (one in a million) လုိ႔ ဆုိရဖုိ႕။ အေျပာင္းအလဲကုိ လုိလားစိတ္၊ ကုိယ့္လူမ်ဳိးကုိ လူနဲ႕ သူနဲ႕ တူေအာင္ ဆက္ဆံခံရဖုိ႕ဆုိေရ စိတ္ဓါတ္နဲ႕ တုိက္ပြဲ၀င္ခေရ မ်ဳိးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္တိလုိ႔ ဆုိရဖုိ႕။ ယင္းအတြက္နဲ႕ ပါတီအဖြဲ႕အစည္း တခုစြာ ပုိေကာင္းေရအေျပာင္းအလဲတိကုိ ဖန္တီးယူဖုိ႔အတြက္ လမ္းဖြင့္ပီးထားဖုိ႔လုိအပ္တယ္။ အေတြးအေခၚသစ္၊ လုပ္နည္း လုပ္ဟန္ အသစ္တိကုိ ေနရာပီးဆက္ဆံတ္ဖုိ႔ လုိအပ္တယ္။ မဟုတ္ေက “အသက္ႀကီးလုိ႔ ဘုန္းမႀကီး” ဆုိပုိင္ တျဖည္းျဖည္း လုံးပါး ပါးၿပီးေက ေပ်ာက္ကြယ္လားႏုိင္ေရ။
(၄) ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္
ေနာက္တခုက ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္ျဖစ္တယ္။ ပါတီတခုမွာ ေတာ္လွန္ေရး၊ ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္ တေယာက္နဲ႕ တေယာက္ တူႏုိင္ဖုိ႔မဟုတ္။ ေနာက္ၿပီးေက တေယာက္နဲ႕ တေယာက္ ဗီဇဥာဏ္ေလ့ တူႏုိင္ဖုိ႔မဟုတ္။ ဆုိင္ရာဆုိင္ရာ လူတန္းစားအလုိက္၊ ျဖတ္သန္းလာေရ လူမႈအသုိင္းအ၀ုိင္းအလုိက္ ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္၊ ဗီဇ၊ အက်င့္ တခုေလ့ တူဖုိ႔ မဟုတ္။ ယင္းပုိင္ မတူစြာကုိ တူေအာင္ညိႈမယ္ဆုိၿပီးေက အတင္းအဓမၼ လုပ္လုိ႔မရႏုိင္။ ယင္းပုိင္အတင္းအဓမၼညိႈယူလုိ႔ တခ်ဳိ႕ရခုိင္အဖြဲ႕အစည္းတိမွာ စြမ္းရည္ရွိေရ၊ အျမင္ ထက္ျမက္ေရ ႏုိင္ငံေရးသမားတိ မဟိသေလာက္ အားနည္းနိန္စြာကုိ တြီ႕ရေရ။ ယင္းအတြက္နဲ႕ လက္ဟိျမင္နိန္ရေရ ရခုိင္ႏုိင္ငံေရးသမား အမ်ားစုဆုိစြာ “ငါရုိ႕ ရခုိင္ျပည္ကုိ ဗမာတိ ၁၇၈၄ မွာ သိမ္းခေရ၊ အဂုေလ့ ရခုိင္တိကုိ ဗမာတိႏုိင္စားနိန္ေရ၊ ငါရုိ႕ ေတာ္လွန္ရဖုိ႕၊ ကုလားတိေလ့ ရခုိင္ျပည္ကုိအရွင္ခံနိန္ေရ၊ ငါရုိ႕ဆုံးရႈံးလားစြာ လြတ္လပ္ေရး၊ ယင္းအတြက္နဲ႕ လြတ္လပ္ေရး ရေအာင္ လုပ္ရဖုိ႕”ဆုိေရ စကားထက္ အပုိ မေျပာႏုိင္။ “ငါ့ရုိ႕ ယင္းအတြက္နဲ႕ စည္းရုံးဖုိ႕လုိေရ၊ စည္းရုံးဖုိ႔ ငါရုိ႕ ပါတီကုိ ေထာက္ခံ၊ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့” ဆုိရုံေလာက္ရာဟိေရ။ အမွန္တကယ္ ႏုိင္ငံေရး အရည္အခ်င္းရွိေရလူဆုိစြာ သမုိင္းကုိ အလြတ္က်ၿပီးေက ေျပာျပ နိန္ရုံေလာက္နဲ႕မရ။ ဖဲသာတခုတည္းအတြက္ လူၿပိန္းႀကိဳက္ႏုိင္ငံေရးတိကုိ အတုံးလုိက္အခဲလုိက္ ခ်ျပ စည္းရုံးနိန္စြာကုိ တြီ႕နိန္ရေရ။ ယခ်င့္ကုိ ေစတနာရွိေရ ျပည္သူ႕ႏုိင္ငံေရးသမားတိလုိ႔ မေခၚႏုိင္။ ဖဲသာရလုိမႈတခုတည္းနဲ႕ ႏုိင္ငံေရးအသိဥာဏ္ မဖြံ႕ၿဖိဳးသိေရလူတိအႀကိဳက္ လုိက္လုပ္နိန္ကတ္စြာလုိ႔ရာ ေျပာရဖုိ႕။ အမွန္တကယ္ ျဖစ္သင့္စြာကား လူတုိင္း ႏုိင္ငံေရးဗဟုသုတ၊ အသိဥာဏ္၊ ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္ျမင့္တက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ပီးသင့္ေရ။ ယင္းအတြက္နဲ႕ ႏုိင္ငံေရးသမား၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားလုိ႔ ခံယူလူတိကုိယ္တုိင္ ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္ ေကာင္းနိမ့္က်နိန္စြာကုိ တြီ႕ရေရ။ ကုိယ့္စြာကုိ ျပင္ဆင္မႈ၊ ေလ့လာမႈေလ့မရွိကတ္။ “ဟိက ႏြားက ေကာက္လုိ႔လားေက၊ ေနာက္ကႏြားကေလ့ ေကာက္လုိ႕လားဖုိ႕” ဆုိစြာကုိ သတိျပဳသင့္ေရ။ ယင္းပုိင္ လူၿပိန္းႀကိဳက္ ႏုိင္ငံ ေရးသမားတိ ဦးေဆာင္နိန္ေရ ဇာပါတီ၊ အဖြဲ႕အစည္းတိကုိမဆုိ ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရး ဗဟုသုတရွိေရ၊ ေလ့လာလုိက္စားေရ လူတိက လက္ခံအသိအမွတ္ မျပဳႏုိင္စြာ ေသခ်ာေရ။ ယင္းခ်င့္စြာ အမ်ဳိးမခ်စ္လုိ႔လဲမဟုတ္။ လုံး၀လြတ္လပ္ေရး၊ ဖယ္ဒရယ္ - လုံးလာ၊ ျပားလားမသိစြာကုိ ႀကိဳက္စြာေရြး ဆုိလုိ႔ေျပာလုိ႕မရ။ အနစ္သာရျပည့္ေရ ေရြးခ်ယ္မႈဆုိစြာ အသိဥာဏ္ကလာစြာ ျဖစ္ တယ္၊ ခံစားခ်က္က လာစြာမဟုတ္။ သူငယ္တန္းအေခ်ကုိ ဆရာ၀န္လုပ္ခ်င္လာ၊ အင္ဂ်င္နီယာလုပ္ခ်င္လာ လားမိန္းစြာနဲ႕ တူနိန္ ေရ။ ယင္းအတြက္နဲ႕ ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္ တုိးတက္လာဖုိ႔စြာ ေကာင္းအေရးႀကီးေရ။ ရခုိင္တမ်ဳိးသားလုံး ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္ မျမႇင့္သေရြ႕ ရခုိင္ျပည္ေတာ္လွန္ေရး အားေကာင္းဖုိ႔ အလားအလာမဟိႏုိင္။ ယင္းအတြက္နဲ႕ ႏုိင္ငံေရးေရရွိန္ျမင့္မားလာဖုိ
(၅) ဖဲသာ
ေနာက္ဆုံးတခ်က္အေနနဲ႕ အမွန္တကယ္ ေတာ္လွန္ေရးသမား၊ ႏုိင္ငံေရးသမားဆုိေရလူတိစြာ အေခ်ာင္သမားတိ၊ ကုိယ့္အတၱမွာ အေျချပဳၿပီးေက လႈပ္ရွားနိန္ေရ လူတိဘက္မွာ ဖဲသာနဲ႕ ေစ်းျဖတ္ခံနိန္ရေရ ကိစၥျဖစ္တယ္။ ယင္းခ်င့္စြာ ေတာ္လွန္ေရးသမား၊ ႏုိင္ငံေရးသမားကုိ အျပင္က ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရးကုိ နားမလည္ေရလူတိက ေစ်းျဖတ္တယ္ဆုိေက လက္ခံႏုိင္ေရ။ အဂုက ယပုိင္မဟုတ္။ ပါတီအတြင္းမွာ ေစ်းျဖတ္ခံနိန္ကတ္ရစြာျဖစ္တယ္။ ပါတီထဲက ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရး ေရရည္အျမင္ရွိလူ၊ ေတြးေခၚစုိင္းစားႏုိင္ေရလူတိစြာ ဖဲသာရွာဖုိ႕ တတ္ခ်င္မွ တတ္ကတ္ဖုိ႕။ ယင္းခ်င့္စြာ အစြမ္းအစမဟိလုိ႕လုိ႔ ေျပာလုိ႔မရ။ ဖဲသာရွာဖုိ႔ စြာကုိ စိတ္မ၀င္စားဘဲ ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရးထဲမွာ သူ႕အေတြးကုိ ႏွစ္ျမဳပ္ထားစြာ ျဖစ္ႏုိင္ေရ။ ယင္းပုိင္ သက္တမ္းရင့္၊ ႏုိင္ငံေရး နဲ႕ဆုိင္ေရ အရည္အခ်င္း ျပည့္မီွေရ ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားတိစြာ ပါတီမွာ ၾသဇာအာဏာ မဟိစြာကုိ တြီ႕နိန္ရေရ။ အေၾကာင္းအရာက ဖဲသာမရွာပီးႏုိင္ဆုိေရ အေၾကာင္းအရင္းျဖစ္တယ္။ ယင္းအတြက္နဲ႕ အေတြးအေခၚ ထက္ျမက္ေတလူတိ၊ ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရးကုိ တစုိက္မမတ္ ေလ့လာနိန္ေရပုဂၢိဳလ္တိ တင္ျပအႀကံျပဳေရ အေတြးအေခၚ ေကာင္းတိစြာေလ့ ေဂ်ာင္ထုိး ခံရစြာတိဟိနိန္ေရ။ ယင္းအတြက္ ပါတီစြာ သက္တမ္းရာၾကာလာေရ ႏုိင္ငံေရးအရ၊ စည္းရုံးေရးအရပါ တ၀ဲလည္လည္ ျဖစ္နိန္ ကတ္ရေရ။ ဖဲသာရွာပီးႏုိင္ေရ လူတိကား ပါတီမွာေလ့ ၾသဇာဟိ၊ ထမင္းရွင္ပုိင္ေလ့ အထင္ခံရ၊ ရဲေဘာ္တိကုိေလ့ တပည့္ပုိင္၊ အခုိင္းအေစတိပုိင္ ခုိင္း၊ ကုိယ့္ေလ့ ေတာ္လွန္ေရးဘူဇြာ ျဖစ္ၿပီးေက သာယာနိန္ကတ္စြာတိကုိ တြီ႕ရ။ သူရုိ႕စြာ လက္ဟိ အေျခအေနကုိ ပ်က္လားဖုိ႔စြာကုိ ေၾကာက္တယ္။ ပါတီကုိျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္
နိဂုံးခ်ဳပ္ေျပာခ်င္စြာက အထက္မွာေျပာခေရ အေၾကာင္းအရင္း (၅) ခ်က္စြာ ရခုိင္သမုိင္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္မွ
ရခုိင္သူ၊ ရခုိင္သားတုိင္း ဘ၀မွာ တုိးတက္ေအာင္ျမင္မႈတိ ရႏုိင္ကတ္ပါစီလုိ႔ ဆုေတာင္းမိေရ။
ဦးေမာင္ေက်ာ္ခုိင္
(၃ - ၃ - ၂၀၁၁)
(ရခုိင္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ အက်ဳိးဟိဖုိ႕လုိ႔ ယူဆေက စိတ္ႀကိဳက္ကူးယူေဖာ္ျပ ျဖန္႔၀ီႏုိင္ေရ။)
