ေဒပင္လုံညီလာခံ ဆိုေစာ္ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိ အတြက္ ရခိုင္နိဳင္ငံေပ်ာက္လားစီေစာ္ရာ ျဖိဳက္ေတ ။ ဇါျဖိဳက္လို ့ဆိုေက ရခိုင္ေတာ္လွန္ရီးသမားတိက ဘိုးေတာ္ေမာင္၀ိုင္း သိမး္ပိုက္လားေရ -၁၇၈၄-ခုႏွစ္မွာ မဟာသမရာဇါက စစ္ရံုးလို ့ ရခိုင္နိဳင္ငံေတာ္က ေအာက္သားက်ြန္ျဖိဳက္လားခရပါေရ ။ ရခို္င္နိဳင္ငံကို ေဒပိုင္ စစ္နိဳင္လို ့ နီခေကေလး ရခို္င္သားတိက လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ရီးကို ႏွစ္ေပါင္း( ၄၀ ) တိတိ တိိိိိိိိုက္နီခေစာ္ပါရာ ။ ကိုလိုနီက်ြန္ျဖိဳက္နီခေကေလး ေတာ္လွန္ရီးက ဟိနီခေစာ္ပါ ။ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ ့တိက -၁၈၂၅ -ခုနွစ္က ရခိုင္ျပည္ကို သိမ္းပိုက္လားေရအခါ ေအာက္သားတိနင့္ တခုေခ်ေလး မဆို္င္ပါဗ်န္ေယ ။ အဂၤလိပ္တိဘားမွာ ကိုလိုနီက်ြန္ျဖိဳက္နီယင္းပင္း ၁၉၄၁- ခုနွစ္ ျမန္မာနိဳင္ငံက ဒုတိယကမၻာစစ္အထဲ ပါလားေရအခါ ဂ်ပန္တိဘားမွာ -၁၉၄၂ -ခုႏွစ္မွာတခါ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိက ကိုလိုနီျဖိဳက္လားပါသိေရ ။ -၁၉၄၅- ခုႏွစ္ ဂ်ပန္တိက လက္နက္ခ်လားေရအခါ အဂၤလိပ္တိဘားမွာ ရခို္္င္လူမ်ိဳးတိက ကိုလိုနီက်ြန္ျဖိဳက္လားခပါသိေရ ။ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာနိဳင္ငံကို လြပ္လြပ္ရီး ပီးလို္က္ေတအခါ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိက ယင္းအထဲမွာ ပါလားခပါေရ ။ ရခိုင္နိဳင္ငံရီးသမားတိက ျမန္မာနိဳင္ငံ လြပ္လြပ္ရီးယူဖို ့ လုပ္ေစာ္မွာ ၀န္ၾကီး ယူသူယူ နင့္ လြပ္လြပ္ရီး ရလားေရအခါ ၀န္ၾကီးယူသူယူလို ့ ျဖိဳက္လားခပါေရ ။ ျမန္မာနိဳင္ငံ လြပ္လြပ္ရီး ယူေရအခါ ရွမ္းျပည္မွာ ဟိေရ ပင္လံုျမိဳ ့မွာ ေတာင္တန္းေဒသမွာ နီထိုင္ကတ္ေတ ရွမ္းလူမ်ိဳး ၊ ခ်င္းလူမ်ိဳး ။ ကရင္လူမ်ိဳး ။ ကခ်င္လူမ်ိဳးတိက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနင့္ တိြဆံုပနာ ညီလာခံ လုပ္ခေစာ္ပါရာ ။
ယင္းပင္လံုျမိဳ ့မွာ ညီလာခံ လုပ္ခလို ့ ပင္လံုညီလာခံ လို ့ ေခၚေစာ္ပါေယ ။ ယင္းညီလာခံက ျမန္မာနိဳင္ငံ ဖြဲ ့စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အျခီခံ ဥပေဒ တခုကို ရီးဆြဲ ေစာ္မွာ ခြဲ ထြက္ခ်င္ေက ခြဲ ထြက္ပိုင္ခြင့္ ရွိေရလို ့ ဥပေဒတခုကို ရီးဆြဲ ထားခပါေရ ။ ေယေကေလး ယင္းပင္လံုညီလာခံ မွာ ခ်မွတ္ထားခေရအတိုင္း တခုေခ်ေေလး မျဖိဳက္လားပါကားေယ ။ ခြဲ ့ထြက္ဖို ့ စကားကိုေတာင္ ေျပာလို ့ မရလိုက္ပါဗ်န္ ။ ေနာက္ဆံုးမွာ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိဘားမွာ ရခိုင္နိဳင္ငံေတာ္ေပ်ာက္လားခပါေရ ။ ပင္လုံညီလာခံမွာ ျမန္မာနိဳင္ငံ လြပ္လြပ္ရီးရေအာင္ လုပ္ခနိဳင္ေကေလး ရခိုင္လူမ်ိဳးတိမွာ ရခို္င္နိဳင္ငံေတာ္ ေပ်ာက္ဆံုးလားရေစာ္ ပါမနား ။ ယင္းပိုင္ရခို္င္နိဳင္ငံေတာ္ေပ်ာက္လားခေစာ္က စစ္တိုက္လို ့ မဟုတ္ဘဲ အဂၤလိပ္တိက လြပ္လြပ္ရီးပီးေရအခါ ရခို္င္သားတိက ၀န္ၾကီးနီရာ ယူခီမွားလို ့ ျဖိဳက္ပါေရ ။ မင္းသားၾကီး ေရႊဘန္းရို ့က အဂၤလိပ္တိကို ေတာ္လွန္ရီး လုပ္ခေစာ္ပါေဒ ။ ယင္းအခ်ိန္က ရခိုင္ေတာ္လွန္ရီး ဆိုေစာ္ ရခိုင္နိဳင္ငံျပန္လည္ ရရွိရီးပါကာ ။ ေနာက္ ဂ်ပန္ေခတ္ ေတာ္လွန္ရီး လက္ထက္မွာ ရခိုင္နိဳင္ငံကို ျပည္လည္ရခ်င္လို ့ေတာ္လွန္ေကေလး ေအာက္သားနင့္ ေပါင္းေရ နိဳင္ငံရီးျဖိဳက္လားခလို ့ ေနာက္ဆံုးမွာ ဘုံေပါက္သာေက်ာ္ ။ ဦးပညာသီဟ။ ဆရာေတာ္ ဦးစိႏၱာရို ့မွာ တခုေခ်ေလး လုပ္လို ့ ကိုင္လို ့ မရလိုက္ပါဗ်န္ကာ ။ ေယဇူးနင့္ ပင္လံုညီလာခံဆိုေစာ္က ရခိုင္နိဳင္ငံကို ေပ်ာက္ဆံုးေအာင္ လုပ္လိုက္ေတ ညီလာခံ ျခိဳက္ေစာ္ပါေယ ။ ရခိုင္နိဳင္ငံေတာ္ လိုခ်င္ေက ပင္လံုညီလာခံအေၾကာင္းကို မေျပာမိဖို ့ လိုပါေရ ။ ။
ခိုင္ေအာင္ေက်ာ္ ( နယူးေယာက္ )
ခိုင္ေအာင္ေက်ာ္ ( နယူးေယာက္ )
